Yoksulların ‘atom bombası’

Yoksulların ‘atom bombası’
Eskiden süper güçlerin nükleer bombaları korkuturdu. Şimdi yoksul ülkelerin kimyasal ve biyolojik silahları korkutuyor
MİLENYUM SAVAŞLARI - 1
Hazırlayan: Önay Yılmaz

Eskiden Amerika ve Rusya arasında nükleer silahların kullanılacağı bir savaş korkusu vardı. Bugün ise bir yandan atom bombası için gerekli malzemenin Rusya’dan sızıp teröristlerin eline geçmesinden endişe ediliyor. Diğer yandan yoksul ülkelerin geliştirdiği kimyasal ve biyolojik silahlar tüm dünyayı korkutuyor.
Bu korku, ABD’ye yapılan tarihin en büyük terörist saldırısından sonra daha da arttı. Uzmanlar, "Rusya’nın nükleer sızıntı yaptığı, bazı devletlerin de atom bombası peşinde koştuğu günümüzde, tehlike çok büyük" görüşünde.

"Bu kadar bomba niye?"
Birkaç ay önce ABD’nin dünyayı defalarca yok edecek sayıda nükleer silahı olduğunu öğrenmesi, Bush’u şaşırttı. Başkan, ülkesinde balistik füzelere yüklü 5 bin 400 nükleer savaş başlığı, atılmaya hazır 1750 nükleer bomba ve 1670 taktik nükleer silah olduğunu öğrendi. Ayrıca 10 bin nükleer savaş başlığı da depolarda yatıyordu. Bu kadar silahları olduğunu bilmeyen Bush, "Bunlara neden ihtiyacımız var?" diye sordu.

Rusya koruyamıyor
Rusya cephesinden bakıldığında durum biraz farklı. Soğuk savaş döneminden kalma hâlâ on binlerce nükleer silah ve tonlarca uranyum ve plutonyum öylece duruyor. Ancak temel sorun, Rusya’nın bunları koruyacak gücünün olmaması. Bu depo ve tesislerde hırsızlıkların artması, Rusya’nın olduğu kadar ABD’nin de en büyük endişesi. ABD’li uzmanlara göre, Rusya’nın tonlarca nükleer silah malzemesi barındıran toplam 90 tesisinden hiçbiri yeterince güvenli değil.

Yoksulların atom bombası
İran, Libya, Suriye ve Sudan’ın elinde kimyasal ve biyolojik silahlar bulunduğundan kuşku duyuluyor. Hatta Saddam’ın elindeki zehirli gaz ve mikrop bombalarını bu ülkelere gönderdiği de iddialar arasında. Bu ülkeler ise İsrail’in elinde nükleer silahlar bulunduğunu ve buna karşı biyolojik - kimyasal silahlarla kendilerini savunduklarını öne sürüyorlar. Bu silahlara "yoksulların atom bombaları" deniyor. Nedeni, nükleer silahlar gibi ileri ve pahalı teknoloji gerektirmemesi. 1991’de Birleşmiş Milletler kimyasal silahların yapılmasını yasaklayan bir kararı kabul etti. Fakat 30 kadar ülke bu anlaşmayı imzalamadı; bunlar arasında Arap ülkeleri de var.

ABD imha edemiyor
Bu arada var olan gaz stoklarının nasıl yok edileceği sorunu da hâlâ ortada. Rusya elindeki 40 - 80 bin ton zehirli gazı yok etmek için ABD’den yardım istiyor. ABD’nin elindeyse 30 bin ton zehirli gaz bulunuyor. ABD’nin elindeki zehirli gaz stokları sekiz eyalete dağılmış. Buralarda zehirli gaz yakıcı fabrikalar bulunmakta, ancak halk, bunların kendi bölgelerinde imhasına karşı çıkıyor.

Önce felç yapıyor, sonra öldürüyor Kimyasal silahlara karşı, askerin hareket yeteneğini son derece kısıtlayan ağır koruma elbiseleri kullanılıyor. TÜBİTAK’ta yapılan çalışmalarda da "T1" adlı toz sprey, kimyasal zehirleri yok ediyor.

Kimyasal silahlar
- Hardal gazı: Gözleri, akciğerleri ve deriyi tahrip ediyor. Saddam tarafından İran askerlerine ve Kürt halkına karşı kullanıldı.
- Sarin gazı: Asalak öldürücü kimyasal maddelerin türevi; göğüste solunumu sağlayan kaslarda felç yaparak soluk almayı durdurur; kişi havasızlıktan boğularak ölür. 1995’te Japonya’da Aum tarikatından olan teröristler Tokyo Metrosu’nda kullandı.
- VX gazı: Sarin gibi zehirli bir gaz.

Biyolojik silahlar
Bu silahlar bazı mikropların yaptığı zehirler. "Clostridium botulinum" adlı bakteri, korkunç bir besin zehirlenmesi yapar; önce göz ve yutma felcine; daha sonra yaygın felçlere yol açar. Kolay ve ucuz olarak üretilebilir; fakat silah olarak etkileri yüzde 100 değil. Bakteriyolojik silahlarsa, insanda hastalık yapıcı mikroplar. Bunların en iyi bilineni şarbon. İnsana deri, solunum ve sindirim yoluyla bulaşabiliyor. Küf, döküntülü veba, ebola mikroplarının da biyolojik silah olarak kullanılma çalışmalarının yapıldığı iddialar arasında. Tek korunma yöntemi ise aşılanmak.

‘Teröristler atom bombası yapabilir’ Nükleer silahlarda son durum nedir?
1990’larda dünyayı mahvedecek miktarın 10 katı mevcuttu. Şimdi bir kısmı azaltıldı. Fakat hâlâ ABD ve Rusya’da bol miktarda nükleer silah var. Dünyayı yine mahvedecek kadar.

Nükleer savaş çıkabilir mi?
Dünya çapında bir nükleer savaş çıkması mümkün değil. Nükleer silah artık lanetli. ABD’nin Afganistan’a böyle bir silah kullanmasına gerek olduğunu sanmıyorum. Bu Afganistan’la sınırlı kalmaz, radyoaktif bulut her tarafı gezer. Güçlü bir ülkenin, zayıf bir ülkeye atom silahıyla saldırması büyük bir hata olur.

Teröristler atom bombası yapabilir mi?
Mümkün. Bunu yapıp atmak bir balistik füze, uçak gerektirir. Bunun için ya plutonyum olacak ya da uranyum. Eskiden ihtimal vermiyordum ama ne kadar organize olduklarını görünce iş değişti. Bir binada bu malzemeleri bir araya getirip kötü bir atom bombası yapabilirler, ancak iyi bomba yapmak, yüksek teknoloji işidir. Kötü atom bombasını bir şehrin ortasında patlatırsanız, hem zarar verir hem de büyük panik yaratır. Bu ancak nükleer malzeme kaçakçılığının kontrol edilmemesiyle olur. Çünkü laboratuvarda plutonyum madeni elde edilemez. Plutonyum doğada yoktur, nükleer reaktörde üretilir. Uranyum madeni doğada vardır ama binde yedisi ancak uranyum 235’tir. Bombayı da ancak ondan yapabilirsiniz.

Nasıl korunulur?
Sığınaklara kaçılabilir, başka yapacak bir şey yok. Basit tedbirler de kaybı azaltır. Bombanın ışığını gördüğünüz anda bir duvarın arkasına geçebilirsiniz. Basınç ve sıcaklık etkisinden, onlardan sonra gelen gama radyasyonundan korunmak için. Sonra üstünüze bir örtü koyarsınız, radyoaktif döküntülerden kurtulmak için. Bütün bunlar bir kilometrenin dışındaysanız, içindeyseniz yapacak bir şey yok.

Türkiye’de nükleer silah var mı?
Bizde de nükleer silahlar vardı ama bugün olduğunu sanmıyorum. Tehdit altında olduğumuzu düşünmek zor. İran ve Irak’ta Ankara’ya gelebilen roketler var. Onlar geliştirdiler, biz yapamadık.

Diğer atomik bombalar neler?
Atom bombası büyük çekirdeklerin parçalanması ve enerji çıkmasıyla çalışır. Hidrojen bombasında ise tam tersi, küçük parçaların, deteryumla tirityumun birleşmesiyle enerji meydana gelir. Atom bombasından yüz binlerce kez daha güçlü. Teröristlerin hidrojen bombası yapacağını beklemiyorum. Atom bombası türlerinin en küçüğü olan "nötron bombası"nın geniş bir bölgede tüm canlıları yok ettiği, ancak bina ve köprülere fazla zarar vermediği biliniyor.

Nükleer silaha sahip ülkeler ABD, Rusya, Fransa, Çin, İngiltere, İsrail, Ukrayna, Kazakistan, Hindistan, Pakistan nükleer silahlara sahip ülkelerin başında geliyor. İran, Irak, Kuzey Kore ve Libya gibi ülkeler de bu silahların peşinde. Birleşmiş Milletler, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 36 ülkenin "atom bombası üretme yeteneğine sahip olduğunu" açıkladı. Tüm dünyada var olan atom bombalarının sayısı 36 bin.

YARIN:• Özel birlikler, biyolojik ve kimyasal terörizmle nasıl mücadele ediyor?
• ABD iklim savaşlarına nasıl hazırlanıyor? Meteorolojik savaş nedir?
• Bilgi savaşının önemi arttı mı?




GÜNCEL