Elektra ilk kez Türkiye’de

Yasemin Bay

Troya Savaşı’nın ünlü komutanı Agamemnon ile Klytaimestra’nın kızlarıdır Elektra. Tragedyaların en bilinen kahramanı... Aiskhylos’un “Agamemnon” üçlüsünde, Sophokles’in “Elektra”sında, Euripides’in hem “Elektra” hem “Orestes”inde başrol onundur. Her ne kadar adı 'parlak’ anlamına gelse de aslında Elektra, karanlık ve karmaşık bir kişiliğe sahiptir...
İstanbul Devlet Opera ve Balesi (İDOB), Aytaç Manizade’nin rejisiyle mitolojinin ve tragedyaların bu ünlü kahramanını sahne üzerinde yeniden yarattı!

Modern bir eser

Ünlü Alman besteci Richard Strauss’un opera repertuvarının en gözde eserlerinden biri olan “Elektra” Türkiye’de ilk kez İDOB sahnesinde izleyiciyle buluşmaya başladı. Librettosu Hugo von Hofmannsthal tarafından yazılan bir perdelik “Elektra”nın konusu ise şöyle:
Agamemnon’un karısı Klytaimestra, sevgilisi Aegisth ile birlikte korkunç bir plan yapar: Troya Savaşı’ndan döndüğünde Agamemnon’u öldürürler. Babasına çok bağlı olan Elektra intikam yemini eder. Annesini ve Aegisth’i öldürecektir!
Repertuvarında genelde klasiklere yer veren İDOB, “Elektra” ile modern bir esere ev sahipliği yapmış oluyor. Yönetmen Aytaç Manizade, hem orkestrasyon hem  de şarkıcılar açısından zor olan “Elektra”yı, opera literatürünün en prestijli eserlerinden biri olarak tanımlıyor:  “Gerçekten heyecan verici ve bir o kadar da yorucu. Çünkü duygular o kadar yoğun, keskin, içeriğinde insanı o kadar fazla etkileyen anlatımlar var ki...”
Karanlık bir eser olarak bilinen, genelde kasvetli bir betimlemeyle sahnelenen “Elektra”, Manizade’nin ellerinde şekil değiştirmiş. Kasvetten uzak, aydınlık bir eserle karşılaşıyoruz. Öte yandan kanlı bir eser olmasına rağmen sahnede hiç kan görmüyoruz. Sembolik anlatımlara başvuruyor yönetmen bu konuda. Manizade, “Dizilerde, filmlerde o kadar çok kan var ki. Kansızlığın lüksünü en azından operada yaşayalım diye düşündüm” diyor.

Cinnet noktası

Eseri intikam duyguları altında özbenlikleriyle ve birbirleriyle mücadeleye giren üç kadın, Elektra, Klytaimestra ve Krizotemis ekseninde kurguluyor Manizade. Konunun evrenselliğine dikkat çekiyor,  ana temanın intikam olduğunu vurguluyor. Ve her üç karakterinin de farklı sorunlarla uğraştığını, kişilikleri acımasızca ortaya çıkarmaya çalıştığını ama öte yandan onların içindeki saflıkları da vermeyi amaçladığını ifade ediyor:
“Agamemnon Troya Savaşı’na giderken kızları İphigeneia’yı tanrılara kurban ediyor. Kadının, kocasına bu kadar öfke duymasının nedeni bu mu? Yoksa savaştan dönerken yanında Kassandra’yı ganimet olarak getirmesi mi neden? Elektra’nın kız kardeşi Krizotemis ise adeta bir prenses. Tek amacı kim olursa olsun evleneyim ve çocuk yapayım. Çıkarlarına göre karşısındakini de kullanmaya çalışan biri. Elektra ise sadece saplantısının peşinde. Cinnet noktasına geliyor.”

Elektra’nın savaşçı yönü

Elektra’nın mücadeleci, savaşçı yönünü ön plana çıkarmayı amaçladığını da söylüyor Manizade: “Güçlü ve akıllı bir kadın Elektra. Ne olursa olsun, körü körüne amacına yönlenen bir kadın tipini çizmek istedim. Ama dikkat ederseniz o katil değil. Öldürmek istiyor, ama kardeşim Orestes öldürsün diyor.”
Aytaç Manizade savaşa da vurgu yapıyor: “Savaş aileleri parçalıyor, geride kalanların ruh sağlıkları bozuluyor. Savaşın getirdiği acımasız ortam da söz konusu. Onu da düşünerek üzerinde durdum eserin. Suçlu kim? Suçlu Agamemnon; kadınlar değil diye düşündüm hatta bir anda. Suçlu arıyorsak eğer... Bu bir şaka tabii; zaten, onları yargılamak değil de bulunan ortamı ortaya çıkarmak istedim.”

1 ve 8 Mart’ta   saat 20.00’de AKM’de izlenebilir.
(0212) 251 56 00