‘Yorgun Herkül’ öz yurdunda

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2000’lerden bu yana yurt dışına yasa dışı yollarla çıkarılan eserlerin doğdukları topraklara geri getirilmesi için hummalı bir faaliyet yürütüyor. Sadece 2023’ün başından bu yana 2 bin 956 eser daha Türkiye’ye iade edilerek müzelerde koruma altına alındı.  Son 20 yılda  ülkemizden yasa dışı yollarla yurt dışına götürülen eserlerden 12  bin kültür varlığının  iadesi sağlandı. Bunlardan biri olan “Yorgun Herkül” bambaşka hikâyesiyle öne çıkıyor. Hikâyenin başrolünde ömrünü Perge, Side, Lybre gibi antik kentlerinin gün yüzüne çıkarılmasına, başka bir ifade ile Klasik Arkeoloji’ye vakfeden ünlü Arkeolog Jale İnan var.  

Günümüzde Antalya Müzesi’nde sergilenen “Yorgun Herkül” heykeli ülkemizden yasa dışı yollarla kaçırılan eserlerden biriydi. Jale İnan’ın 1980’de Perge Antik Kenti’nde gün yüzüne çıkardığı heykelin maalesef üst bölümü kayıptı. 1990 yılında Özgen Acar’ın Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir müzede heykelin üst bölümünü gördüğü bildiren haberi yayımlanmıştı. Jale İnan bu haberi bir muştu olarak değerlendirmiş, habere inanmıştı. Türkiye’de bulunan heykelin alt kalıbını çıkarmış ve bunu Amerika’daki heykel ile karşılaştırmıştı.  Böylece bu iki parçanın aynı heykele ait olduklarını ortaya koymuştu. Dedektif titizliğiyle yapılan bu ispat, bütün itirazları geçersiz kılmış ve antik dönemin bu başyapıtı 2011’de, dönemin Başbakanı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uçağıyla geri getirilmişti. Buradan Türk Havayolları’nın tarifeli uçağıyla Antalya gönderilmişti. Artık Herkül bir görevi daha tamamlamış olmanın huzuruyla doğduğu topraklarda dinlenmeye çekilebilirdi.  

Bu dönemde öz yurduna dönen diğer önemli ve dikkat çeken eserler ise İstanbul Çarşamba Mehmet Ağa Cami’nden kaçırılan Çini pano, Zeugma kökenli mozaikler, Herakles Lahdi, Adana Seyhan Ulu Cami çinileri, Burdur ili Bubon Antik Kenti’nden yağmalanan bronz Lucius Verus Heykeli, Perge kökenli lahit parçaları ile Konya Yusuf Ağa Kütüphane’sine ait el yazmalarıydı.