09.08.2005 - 00:00 | Son Güncellenme:
axsiy021.jpg AKP'ye yakınlığıyla bilinen Yeni Şafak gazetesinde köşe yazarlığı yapan İslam Hukukçusu Prof. Dr. Hayrettin Karaman, kendi internet sitesinde, okuyucularından gelen güncel konulardaki sorulara İslami fetvalarla yanıt veriyor. Karaman, sorulara verdiği yanıtlarda, İsrail'le bağlantılı şirketleri boykot etmenin dini bir ödev olduğunu belirtirken, hükümetin önemli gelir kaynaklarından olan sayısal loto gibi şans oyunlarının oynatılmasına vesile olmanın caiz olmadığını da kaydediyor. İşte sorular ve Karaman'ın yanıtları: 'Bankada çalışmayın' - Müslüman bir şahıs faizcilik yapan bir kurumda çalışamaz. Faizcilik bütün hak dinlerde haramdır. Oraya gittiğinizde başka iş bulamaz da aç kalırsanız, iş buluncaya kadar bankada çalışabilirsiniz. Şu ana kadarki iş tecrübem genellikle faizsiz bankalarda programcılık üzerine oldu. Mevcut tecrübem itibariyle bir bankada iş bulmak, diğer sektörlere göre daha kolay olacak. Yabancı bir ülkede de olsa, bankada çalışmak haram mıdır? 'Enflasyon, faizden' - Kapitalist sistemin bankaları faiz teşvikiyle, İslam bankalarıysa kâr teşvikiyle (kâr ve zararda ortaklık esasına göre) para toplar. Eğer İslam bankalarına fırsat verilse ve adil rekabet imkânları doğsa, bu kurumlar istenildiği kadar sermaye toplar, bunu üretim ve yatırıma sevk edebilir. Faizci bankaların başımıza neler getirdiğini gördük. Ortadan faizi kaldırdığınız zaman hayat ucuzlayacak, enflasyon düşecek, her alanda yatırım ve üretim, buna bağlı olarak istihdam artacak, müteşebbis haksızlığa uğramayacak, zarar etse bile sermayeye kâr (faiz) ödemeyecektir. Acaba helal kazanmaya dayanan İslami ekonomik sistemin kurumları nelerdir, oluşturulması gereken yeni kurumlar var mıdır? 'Fonlar caiz değil' - İslam dünyasında ve Batıda çalışan, faize ve harama bulaşmayan yatırım fonları da vardır ama Türkiye'deki yatırım fonlar, faizden arındırılmış değildir. Fonlardan gelir elde etmek caiz değildir. Konya Selçuk Üniversitesi'nde okuyorum. A ve B tipi fonlar faiz mi? -İnsanın evi yoksa ve faizsiz para temin edemiyorsa bir evi oturmak amacıyla alabilir. Mortgage ile kredili ev almak caiz mi? 'İsrailli şirket boykotu' - İsrail'de veya başka yerlerde yaşayan Yahudiler arasında siyonizme ve bugünkü İsrail hükümetinin yaptıklarına karşı olan birçok insan vardır. Dini farklı olmakla beraber insan hak ve özgürlüklerine saygılı olan ve farklı inanç sahiplerine kötülük etmeyen fertlerle ve gruplarla ilgi kurmamızda, onlarla alışveriş yapmamızda bir sakınca yoktur. Geçen günlerde benim elime bir liste ulaştı, bu listede, kazancından İsrail'e pay ayıran ve yapılanları onaylayan şirket ve firmaların adları yazılmıştı. İşte bunları boykot etmek, onlarla alışverişi kesmek, hatta iflas etmelerini sağlamak için elden geleni yapmak din ve ahlak ödevidir. Unutmayalım ki, bugün İsrail'in yaptıklarını "meşru savunma" diye niteleyen ve onaylayan, onlara en büyük desteği veren ABD yönetimidir. Kat kaloriferi döşetecektim. Araştırmamda, Türkiye'de bulunan Yahudi kökenli işadamlarına ait bir firmanın bu konuda uygun olduğu sonucuna ulaştım. Bu firmanın ürününü aldım. Ancak şu an Filistin'deki olaylar nedeniyle günah ve sorumluluğa girmiş olabilir miyim diye endişe taşımaktayım. Bu konuda görüşlerinizi istirham ediyorum. 'Sayısal loto caiz değil' - Birkaç sayı önce Gerçek Hayat'ta kumardan söz etmiş, piyango, loto, at yarışı oyunlarının da kumar olduğunu açıklamıştık. Buna göre sayısal loto makinası alarak bu kumarın oynanmasına vesile olmanız, katkıda bulunmanız caiz olmaz. Biz 2 kardeş 8 yıldır bir sitede gazete bayiliği yapıyoruz. Halktan sayısal loto makinası almamız için aşırı derecede bir talep var. Biz de bunun haram olduğu düşüncesiyle almadık fakat haram olup olmadığı hakkında da kimseden detaylı ve tatmin edici bir cevap alamadık. 'Biletten para kazanmak kumardır' - Ticaretle meşgul olan kimse müşterilerini artırmak için hediyeler verebilir. Piyango ve benzerleri böyle değildir. Piyango İdaresi başka bir iş yaparak ve o işten kazandığının bir kısmını ayırarak müşterilerine dağıtmıyor. Bilet alanların paralarını topluyor, bir nevi kura çekerek onların bir kısmına veriyor, kendisi büyük pay alıyor. Bilet alanlar bir mal veya hizmet almıyorlar, parayı idareye veya bileti kazananlara da bağışlamıyorlar; bilet alanın amacı az verip çok kazanmaktır. Kazanma yolu da kumardır; yani birçok kişinin parasını bir araya getirip, her biri büyük pay kendinin olsun diye beklerken içlerinden birkaçına vermekten ibarettir. Hocam, marketler çekiliş kuponu veriyorlar, buna haram demiyoruz, milli piyangoya haram diyoruz. Aradaki fark nedir? 'Irak'ta işgali engellemek farzdır' - Bir Müslümana başkası tarafından haksız olarak zarar verildiğinde bunu engellemek bütün Müslümanlara farzdır. ABD ve İngiltere'nin bir İslam ülkesini işgal etmesini engellemek için elinden geleni yapmak üzerimize farzdır, böyle inanarak tavır almamız gerekir. Birçok İslam ülkesi, asker ve üslerinin bulunması, alacakları sebebiyle içişlerine karışma, hakimiyet onlarda olmak üzere yapılan ikili veya çoklu antlaşmalar... yoluyla gayrimüslim ülkelerin işgali, hegemonyası altında. ABD'nin yıllardan beri bizde üsleri var. Bazı İslam ülkelerinde üsleri, askeri var. Kısmen Irak ve Afganistan işgal altındadır, birçok İslam ülkesinde gayrimüslim devletlerin işbirlikçileri iktidardadır... Bütün bunlara karşı tavrımız Müslümanca olmalıdır. Irak'ın işgal edilmesine ilişkin tavrımız nasıl olmalı?