Tıpkı bir krep gibi gözüküyor: Venüs'ün Krep Volkanları’nın sırrı ne?
30.05.2025 - 11:32 | Son Güncellenme:
HABER MERKEZİ
Gezegenin kavurucu yüzeyinde, ikonik bir hale gelen ve görünümleri sebebiyle zaman zaman doğal olmadığı düşünülen Krep Volkanları’nın sebebi ne?
Güneş’e uzaklık bakımından ikinci sırada yer alan Venüs, Güneş Sistemi’ndeki en tuhaf volkanlara ev sahipliği yapan gezegen olarak biliniyor. Gezegenin kavurucu yüzeyinde soğumaya bırakılan volkanların, kreplere benzeyen görüntüsü ise onları daha ikonik kılıyor. Bilim adamları ise uzun zamandır bu “Krep Kubbeleri” olarak anılan volkanların kalın, yavaş hareket eden lavdan oluştuğunu düşünüyorlardı. Ancak yeni bir araştırmaya göre Venüs'ün esnek kabuğunun dairesel tepeciklerin oluşumunda önemli bir rol oynadığı belirtiliyor.
Bu ayın başlarında Journal of Geophysical Research: Planets dergisinde yayınlanan makaleye göre, araştırmalar yaklaşık 145 kilometre genişliğinde olan Narina Tholus adlı devasa bir kubbeye odaklandı. Araştırmacılar, NASA'nın 1990'lardaki Magellan misyonundan elde edilen eski radar verilerini kullanarak kubbenin sanal bir modelini oluşturdu ve bir tür jeolojik krep gibi gözüken yapıyı hangi tür lavın ve hangi tür kabuğun oluşturabileceği test edildi.
Sonuç olarak, lav tek başına kubbenin garip şeklini açıklamıyor ama araştırmacılar, “Modellerimiz, esnemenin kubbenin şeklini etkilediğini gösteriyor. Esneme arttıkça, kubbenin tepesi daha düz ve kenarları daha dik hale geliyor” dedi.
“YÜZ BİNLERCE DÜNYA YILI” SÜREBİLİR
Venüs'ün kabuğu da kalın lavla kaplandığında çukurlaşarak deforme olabiliyor. Araştırmacılar, esnek bir litosfer üzerinde akan lavı simüle ettiklerinde, erimiş kaya yayılmayı durdurdu ve yığılmaya başladı. Ardından tıpkı Venüs'ün krep kubbeleri gibi dik kenarlı düz tepeler oluştu.
Yine de, herhangi bir lavın bu işlevi olmayacağı düşünülüyor. Live Science'ın raporuna göre, sadece suyun yoğunluğunun iki katından fazla olan ultra yoğun lavın hem kubbe şeklini hem de çevresindeki deformasyonu karşılayabileceği söyleniyor. Araştırmacılar, bu tür lavların bu devasa yapılara tamamen yerleşmesinin “yüz binlerce dünya yılı” sürebileceğini düşünüyor. Bu da kubbelerin tarihini ölçmenin neredeyse imkansız olduğunu göstermiş.
Ayrıca ekibin modelinin sadece bir kubbeye dayandığından kesin sonuçlar vermesinin zor olduğu belirtilmiş. Ancak NASA'nın Veritas veya DaVinci gibi araştırmalarının, Venüs'ün binlerce volkanik özelliğinin daha fazlasını, teorik olarak test etmek için daha iyi topografik veriler sağlayacak.
Yapılan tüm bu araştırmaları daha iyi anlamak, dünyamızın yeşil ve yaşamla dolu haline nazaran daha kurak olsa da “Dünya'nın kötü ikizi” olarak adlandırılan Venüs’ün oluşumu hakkında bize daha fazla bilgi sağlayabilir.
