Boğaz’da haç çıkarma

İstanbul Boğazı’nda her yıl olduğu gibi, bu yılda 6 Ocak’ta “haç çıkarma ayini” düzenlendi. Haber 7 Ocak 2009 tarihli Milliyet’te “Hıristiyan inancına göre Hz. İsa’nın doğuşu ve vaftiz edilişinin 2009’uncu yılı nedeniyle Çengelköy’de bir ayin düzenlendi” spotuyla yayımlandı.
Gökhan Karakaş imzalı haberde şu ifadelere yer verildi:
“Çengelköy Rum Ortodoks Aya Yorgi Kilisesi’nde düzenlenen ve Kadıköy Metropoliti Atanasios Pappas’ın yönettiği ayinde mumlar yakıldı, dualar okundu. Ayinin ardından din adamları denize haç atma töreni için, Çengelköy İskelesi’ne indiler. İskelede, Metropolit Atanasios’un elindeki haçı denize atmasından sonra bir teknenin içindeki 2 genç denize atladı. Haç, kısa bir süre sonra ‘Stavro Güler’ adlı Rum genci tarafından çıkarılarak, Atanasios’a teslim edildi.”
Haberde bir de fotoğraf kullanıldı.

Fota Yortusu’nun anlamı
Yani Klemendakis, Okur Temsilcisi’ne gönderdiği açıklamada şöyle diyor:
“İstanbul Boğazı’nda haç çıkarma ayini“ başlıklı haberinizin yanlış olduğunu belirtmek isterim. Ailemden gelen bir gelenekle 50 yıla yakın Milliyet’in evime girmesi ve dolayısıyla bunca yıldır okuduğum ve güvendiğim gazetede, küçücük bir haberde bile bu kadar yanlışın bir araya gelmesi inanın beni çok şaşırttı.
İsa’nın vaftiz edilmesi anlamına gelen Fota Yortusu’nun, İsa’nın doğumuyla bir ilgisi yoktur. Eski bir inanışa göre, haçın denize atılmasının denize bereket getirdiği düşünülür.
Aslında Ortaköy Ayos Fokas Rum Ortodoks kilisesi önünde gerçekleşen bu ayinin, sizin haberinizde Çengelköy olarak geçmesi çok enteresan! Ayrıca haçı denizden iki kişinin çıkardığı yazılmış, fotoğrafa bakıldığında bunun üç kişi olduğu rahatlıkla görülebilir. Bu çocukları da tanıyorum; Haçı tutan Yorgo Kasapoğlu 24, Yani 16, kardeşi Yusuf Yılmaz 18 yaşındalar. Bu detayları da bir gazeteci olarak kolaylıkla edinebileceğinizi düşünüyorum.
Ayini yöneten ise Vlanga ve Zeytinburnu Metropoliti Miron’dur. Dediğim gibi böylesi küçücük bir toplulukta, istediğinizi rahatlıkla öğrenme şansına sahip olabilirken sekiz satırlık bir haberde üst üste yanlışların yer alması, bir kez daha söylüyorum beni çok şaşırttı.”

Haber ve fotoğraf karışmış
Muhabirimiz Gökhan Karakaş’ın yanıtı şöyle:
“Bu ayin, her yıl İstanbul’un çeşitli semlerinde Balat, Ortaköy, Çengelköy, Büyükada’da yapılır. Ben Çengelköy Rum Ortodoks Aya Yorgi Kilisesi’nde düzenlenen ve Kadıköy Metropoliti Atanasios Pappas’ın yönettiği ayini izledim.
Haberimi yazdıktan sonra 20-25 kare fotoğraf gönderdim. Ancak benim gönderdiğim fotoğraflar kullanılmadığı için, benim haberimdeki bilgilerin doğruluğunu şüpheli hale getirmiş. Haber benim ama fotoğraf benim değil.”

Okur Temsilcisi’nin notu:
Okur eleştirileri yerinde. Fotoğrafı Milliyet’ten arkadaşımız Garbis Özatay çekmiş ve Yani Klemendakis adlı okurumuzun ilettiği bilgileri doğruluyor. Fotoğraf Ortaköy’de çekilmiş, ayini yöneten de Atanasios değil, Miron. Geleneksel olarak her yıl Ocak ayının altıncı günü yapılan “Ta Fota”nın İsa’nın doğuşu değil, vaftiz edilişiyle ilgili, Ortodoks Rumlarının kutladığı bir bayram olduğunu belirtiyor.
Tarih Toplum Dergisi’nde yer alan bilgiler de bu yönde. Ortodoks Rumlar: İstanbul’un sahil semtlerindeki kiliselerde, sabah ayinine katılır. Daha sonra metropolitin önderliğinde hep birlikte sahile inilir. O gün için özel olarak hazırlanan tahta haç, sahilden veya sandala binilip biraz açılarak, metropolit tarafından dualar ederek denize atılır. Sahilde bekleyen gençler de denize atlayarak, haçı yakalamaya çalışır. Bu kıyasıya mücadele sonucunda haçı ilk tutan genç, onu sahile çıkarır, öperek metropolite teslim eder. Bu gence çeşitli armağanlar verilir.
Yazı İşleri’nin haber ve fotoğraftaki bilgileri karıştırdığı anlaşılıyor. Özür dileriz.