İtinayla şantaj kaseti hazırlanır

Bazı politikacıların muhtelif yerlerde yaptıkları konuşmaların video görüntüleri ya da ses kasetleri Türkiye gündemine sık sık bomba gibi düşüyor. Bazılarının gerçekliği sorgusuz kabul edilirken, bazıları da aleyhine kullanılan kişiler tarafından montaj diye nitelendiriliyor. Bunun son örneğini Alaattin Çakıcı - Eyüp Aşık - Meral Akşener kaset savaşında yaşadık.
Dünyada benzer kasetler sık sık mahkemelere kanıt olarak sunuluyor. Son olarak Monica Lewinsky'nin Beyaz Saray'da geçen konuşmasını kaydeden Linda Tripp kaseti, Clinton aleyhinde kullanılmıştı. Benzer kasetler Nixon başta olmak üzere birçok politikacı ve suçluyu zor durumda bırakmıştı. Amerika'da birçok eyalet mahkemeye sunulan kaset ya da video bantlarını (özellikle gizli çekimleri) kanıt olarak kabul etmezken, bazı eyaletlerde savunma tarafı jüriyi etkilemek için bunları kullanıyor.Peki görüntü ve ses teknolojisi montaj kaset konusunda ne kadar başarılı sonuçlar üretebilir?
İşe önce bir kaseti montajlamak için neler gerektiğinden başlayalım. Bir konuşmanın başarılı bir şekilde yeniden üretilebilmesi için sampler (örnekleyici) denen bir cihaz şart. Hemen hemen tüm ses stüdyolarında bulunan bu cihaz, kaydı yapılan herhangi bir verinin saliselerin altında bir ölçeklemeyle montajlanmasına imkan sağlıyor. Ses stüdyolarında sampler'lar, enstrümanlardan solistin vokaline kadar geniş bir kullanım alanında ton değiştirme, sık tekrar ya da klavyeye ses aktarımı için kullanılıyor. Varolan bir sesin üzerinde, eldeki verileri kullanarak her türlü işlem yapmak mümkün. Örneğin bazı kelimeleri yok etmek, bazılarını sık tekrarlatmak gibi.
Peki söylenmemiş sözleri yaratmak mümkün mü? Ses mühendisi Çağlar Türkmen, sözlerin sahibini bile etkileyebilecek kadar gelişmiş bir ses üretiminin dünyada mevcut olmadığını söylüyor. İki yaşından beri Avustralya'da yaşayan, School of Audio Engineering mezunu Türkmen, Türkiye'nin en büyük ve teknik açıdan en gelişkin ses stüdyolarına sahip İmaj'da çalışıyor. Türkmen'e göre hiç yoktan bir insan sesi yaratmak neredeyse imkansız. Tonmaister olarak çalışan ve sampling konusunda uzman olan Kemal Cankaya ise, mükemmel bir insan sesi yaratan donanım ya da yazılımın ancak CIA'in elinde olabileceğine inanıyor.
Geçtiğimiz yıllarda Elvis Presley, Aretha Franklin ve Nat King Cole gibi sanatçıların seslerini kopyalayarak telesekreter selam mesajları, yeni şarkılar ya da reklamcılık sektöründe kullanabilecek sesler üreteceklerini açıklayan birçok yazılım firması çıktı. Steven Spielberg, DreamWorks şirketini kurduğunda geleceğin yıldızlarının "sanal" olacağını da müjdelemişti. En sıradan PC'nin ses kartında bile yazıyı sese çevirmeye imkan sağlayan programlar bulunuyor. Şimdilik İngilizce metinleri okuyabiliyorlar. Tabii birkaç belirli ton üzerinden. Ünlü Bell Laboratuvarları'nda (Lucent), ses konusunda çalışmalar sürüyor. Ses üretimi ise projeler arasında yok. Çünkü bir insanın sesinin kopyalanarak üretilmesi için binlerce değişken olması, ürünün üretim ve satış rasyonelitesini imkansız kılıyor...
Gelelim montaj bir kasetin nasıl anlaşılacağına? Cankaya'ya göre, en sıradan frekans spektrum analizörü, incelediği frekansın grafik desenini çıkartabildiği için sonucu belirleyebilir. Eğer kasete alınmış sesler farklı zamanlarda ve farklı mekanlarda yapılmış konuşmalardan derlenmişse, mekan efekti, erken yansıma, mikrofon farkları ve hitap edilen kişiye ayarlanmış tonlama dikkate alınarak sonuca ulaşmak mümkün. Cankaya bantların zeminindeki telefon hatlarından ve çekimden kaynaklanan gürültüye rağmen sadece kulakla tonlamalar incelenerek bantlar hakkında fikir yürütülebileceğine inanıyor.