Kürtçe anadil mi, anadili mi?

Kürtçe yayın konusu, Kürtçe’nin bir ana dil ve yazı dili olup olmadığını, yayın yapılacaksa hangi lehçenin kullanılacağı sorularını gündeme getirdi ANKA

Prof. Dr. Timur Kocaoğlu: Kürtçe yazı dili değil
Koç Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Timur Kocaoğlu ise, anadilin herkesin evinde konuştuğu, evde öğrendiği dil olduğunu bildirdi.
Kürtçe yayın ile ilgili görüşlerini Türkiye’de yaşayan çok sayıda insanın çeşitli ana dilleri olduğuna dikkat çekerek açıklayan Doç. Dr. Kocaoğlu, bu bağlamda Kürtçe’nin de “ana dil" kavramı içinde girdiğini bildirdi.
Doç. Dr. Timur Kocaoğlu, buna karşılık Kürtçe’nin Türkçe, İngilizce, Almanca gibi bir yazı dili olmadığına dikkat çekti.

“Lehçe tercihi bile sorun olur"
Dünya üzerinde 5 bini aşkın anadil olduğunu ancak bunların yaklaşık 2 bininin yazıya sahip olduğunu bildiren Doç. Dr. Kocaoğlu, Türkiye’de bütün Kürtçe lehçelerini konuşan vatandaşların toplamının ise 6 - 12 milyon arasında değiştiğini söyledi. Doç. Dr. Kocaoğlu, “Hangi Kürtçe’yi yayın dili yapacağız? Zazacayı yapsak Kurmançkiler darılacak, Kurmançki yapsak Zazalar darılacak" dedi.

Prof. Dr. Hamza Zülfikar: İkisi birbirinden farklı anlamda
“Kürtçe bir ana dil midir" sorusunu yanıtlayan Türk Dil Kurumu (TDK) Başkan Vekili Prof. Dr. Hamza Zülfikar, “ana dil" ile “ana diliönin birbirlerinden ayrı iki kavram olduğunu bildirdi.
“Ana dilöin daha çok genel dil bilimi alanında kullanılan bir terim olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Zülfikar, “Esas, temel dil anlamında olup ‘kendisinden bir veya birden çok dil türemiş kök dil’ demektir" değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Hamza Zülfikar, “ana dili" kavramını ise “günlük hayatta insanın içinde bulunduğu, ailede, çevrede ve toplumda kullandığı dil" şeklinde açıkladı.

Mülazım Özcan: “Bin yıllık eser var"
Kürt Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi Mülazım Özcan ise Kürtçenin bir ana dil olduğunu belirterek, “Hint Avrupa dil ailesinin İrani diller grubu içinde yer alıyor" dedi. Türkiye’de 15 milyon kişinin Kürtçe konuştuğunu
ileri süren Özcan, ayrıca en az bin yıl öncesinden yazılmış Kürtçe eserler bulunduğunu belirtti. Enstitü kapsamında Türkçe - Kürtçe sözlük hazırlayan dilbilimci Zana Farqini ise Kürtçe’nin genel olarak kabul edilen dört ana lehçesi bulunduğunu belirterek,
bunları “Kurmanci, Kırmançki (Zazaki, Dımılki, Kırtki), Sorani ve Lorani" diye sıraladı. Farqini, Sorani ve Lorani’nin İran ve Irak’ta kullanıldığını, Kurmanci, Kırmançki’nin ise Türkiye’de kullanılan lehçeler olduğunu sözlerine ekledi.