En başarılı üniversiteler hangisi? (3)

Dokuz farklı kritere göre gerçekleştirilen üniversitelerin başarı sıralamasına tepki yağıyor. Çoğu da olumlu. Kızanlar yok mu? Elbette var. Aslında, enerjilerini, yapılan bu çalışmaya kızmak yerine, durumlarını düzeltmek için harcasalar çok daha verimli bir iş yapmış olurlar.
Sıralamada ele alınan kriterler tüm üniversiteler için ölçülebilir ve kabul edilebilir nitelikte. Mezunların iş dünyasındaki kabul edilebilirlikleri, prestijleri ya da benzeri kriterlerin hiç önemi yok mu? Tabii ki var. Ama tüm üniversiteler için ortaya konmuş böylesine bir çalışma söz konusu değil. Sadece duyumlar ve tespitler var ki, bunların hiçbirinin bilimsel bir dayanağı yok.
Tıp fakültesi olan üniversitelerin yayın sayısı açısından avantajlı oldukları söyleniyor. Haklılar. Ama TOBB’un tıbbı mı var? Demek ki olmadan da oluyor.
Üniversiteler de ülkeler gibi çok uzun ömürlü. Bazılarının kuruluş tarihleri ülkelerininkinden bile eski. Bu yüzden bazen inişli çıkışlı dönemler yaşayabilirler. Ama bu, onların kalitesine, birikimine gölge düşürmez. Her an yeniden toparlanarak şaha kalkabilirler. Tıpkı yeni üniversitelerden, dinamizmlerini başarıya dönüştürenler gibi...

Kim, ne diyor?
Böylesi bir çalışma Türkiye için gerekliydi ve yapıldı. Devamı da gelecek. Tıplı, tıpsız listeler, fakülte bazında sıralamalar, vakıf-devlet ve en önemlisi de genel listeler. Sıralamada umduğunu bulamayanların, bu durumu en kısa zamanda toparlanmaları için bir fırsata dönüştüreceklerine eminiz.
İşte bu çerçevede gelen mesajlardan bazıları:
“Yayımladığınız bu son araştırma sonuçlarıyla ilgili olarak hemen dikkatimi çeken bir iki hususu dile getirmek isterim. Dünyada bu tür sıralamalarda bilimsel yayınların kalitesini de bir şekilde içeren bazı başka göstergeler kullanılıyor. Bunlardan bir tanesi bilimsel dergilerin ‘etki faktörü’ (impact factor). Ülkemizde maalesef birçok üniversitede hocalar etki faktörü çok düşük, kolay makale kabul eden dergileri tercih ediyorlar, çünkü akademik yükseltmelerde makale sayısı önemli. Bu nedenle makale sayısı/öğretim üyesi göstergesi çok şey ifade etmiyor. Bir önerim, örneğin 2000-2007 arası yayımlanmış ama hiç atıf almamış makale sayısına veya bu sayının o dönemki toplam makaleler içindeki oranına da bakılması. (Niye 2007’ye kadar denirse, 2008’de yayımlanmış bir yayının atıf alması için marjinal bir süreyi hesaba katmak lazım)
Bu çalışmaya tabii başka eleştiriler de gelecektir. Bence en azından akademik seviyede tartışma ortamı oluşturması açısından bu tür çalışmalar çok yararlı. “ (Prof. Dr. Orhan Yenigün)
“Bugün Başkent’in öğretim görevlileri bile kendilerini Bilkent’le kıyaslamazken, nasıl oluyor da bu üniversite daha başarılı olabiliyor? Muhtemelen Tıp Fakültesi’nin etkisidir. Araştırma üniversite adaylarına faydalı olabilecek bazı ipuçları verse de maalesef kafa karıştırmaktadır. (Deniz Yılmaz)
“Değerlendirilmelerin ekonomik/toplumsal ve siyasal koşullara göre değerlendirilmelere taban oluşturması açısından fayda sağlayacağı görüşündeyim.” (Dr. Aydoğan Güvençoğlu)
“Üniversitelerde İngilizce eğitimi ve bunun nasıl yapıldığı hakkında bir araştırmanız var mı?
Türkiye’de şu ana kadar her üniversitede değişik şekilde İngilizce eğitimi yapılıyor ve hiçbiri dünyada kayda alınmıyor. Sadece TOBB Toefl sınavını baz alarak ölçme ve değerlendirme yapıyor.” (Uğur Yılmaz)
“Bir de tıp fakültelerini çıkararak sıralama yapınız, herhalde dikkatinizi çekmiştir: İTÜ, ODTÜ ve KTÜ hariç diğer 17 üniversitenin tıp ağırlıklı oluşu dikkatinizden kaçmamıştır. (Aydın UÇAR)
“Türk üniversiteleri yayın konusunda geri kalıyorsa, suç, bu üniversitelerin değil, doğru düzgün kadro bile açılmıyor ve verilen maaşlar da belli. Biz şanslı olan nesildik, takip eden yılları iyi izleyin, zira artık Türkiye’de akademisyenliği maalesef özel sektörde iş bulamayan arkadaşlar tercih ediyor. Ve eğitim kalitesi de gittikçe düşüyor.” (Danış Özdemir)
“Ben 2001’de YTÜ Endüstri’ye girerken, 3100 küsur sıradaydım ve yanlış hatırlamıyorsam, yüzde 1.7’lik dilimdeydim. Dün ÖSS’ye giren kuzenimin değerlendirmesiyle şoke oldum. Kendisi 11000. sırada ve YTÜ Endüstri Mühendisliği’ni çok rahat tuttuğunu söyledi. İçimdeki üzüntü de katlandı.” (Utku Sürmeli)
“Bu tür değerlendirmelerde, örneğin 200 yayın üstü ile 200 yayın altının katmanlanarak yapılmasında isabet vardır.” (Prof. Dr. Altan Onat)
Özetin özeti: Bu konuda yapılacak her değerlendirme, Türkiye’de bilim çıtasının daha yukarılara tırmanmasına katkıda bulunacaktır.

TOBB örneği
Bu konuda en iyi örnek TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi... Eğer karma bir liste yapılsaydı öğretim üyesi başına düşen yayın sıralamasında Türkiye birincisi olurlardı. Demek ki kısa sürede çok önemli yol kat edilebiliyor. Darısı diğerlerinin başına.

 Üniversitelerin Toplam Yayın Sayıları

Öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı

Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayıları

Doktora öğrenci sayısının toplam öğrenciye oranları

Üniversitelerin doktora öğrenci sayıları

Öğretim üyesi başına düşen google scholar sonuçları

Üniversitelerin google scholar tarama sonuçları

Öğretim üyesi başına düşen atıf sayısı

Üniversitelerin Atıf Sayısı