Gurur ve ilham veren bir isim: Mehmet Toner
Kanser tedavisinde çığır açarak dünyanın en önemli bilim insanları arasında yer alan, İTÜ’nün ardından, çalışmalarına Harvard-MIT’de devam eden Prof. Dr. Mehmet Toner, Üsküdar SEV Ortaokulu öğrencileriyle buluştu ve ‘bilim insanı’ olmanın sırlarını anlattı:
Toner’le sohbetin satır aralarında, gençliğe ve geleceğe yönelik müthiş ayrıntılar var.
Prof. Toner’in geliştirdiği mikroçip, kandaki kanserli hücrelerin kısa sürede teşhis edilmesini sağlayarak, hastalığın yayılmasını ve ölümleri engelliyor.
Deneyimlerini öğrencilerle paylaşan, soruları yanıtlayan Prof. Toner, onlara ilham
veren tavsiyelerde bulundu. İşte önemli satır başları:
Bilinmeyenin peşindeyiz!
- Bilim insanı; bilinmeyenlerle uğraşan, doğruyu arayan, meraklı insan demektir. İster sosyal bilimler ister politika bilimi olsun; her sahada bilinmeyenleri ortaya çıkarmaya çalışanlara bilim insanı denmeli.
- Bilimi bir buzdağı gibi düşünürseniz; biz buzdağının görünmeyen alt kısmıyla ilgileniriz. Buzdağının tepesi yani su yüzünde olan kısmı yüzde 10 civarındadır ama yüzde 90’ı aşağıdadır. İşte bilim insanı o yüzde 90’ı merak eder, görünen yeri değil.
- Kanserin kandan yayıldığı aslında ilk olarak 1869 yılında gösteriliyor. Biz de kanserli hücreler, kanda dolanıyorsa onları nasıl bulabiliriz dedik. Yani bilim insanın yapması gereken şeyi yaptık; bilinmeyen bir yere gitmek üzere yola çıktık. Bugün geldiğimiz noktada da kanserde çok büyük atılımlar var, gelecek çok iyi görünüyor. Yakın zamanda kanser kronik bir hastalık gibi olacak.
- Kanserde mikroçiple yaptığımız kandan teşhis yöntemi için biz 2000’lerin başında yola çıktık. Öyle hiçbir şey bir anda bulunmadı. Bir bilim insanı olmanın en önemli temel taşlarından biri sabırlı olmaktır. Çabuk çözülen sorunla uğraşmaz bilim insanı. Bizimkisi merak ve sabır yolculuğudur. Önüne her engel çıktığında yolunu değiştirmeyi değil, engeli aşmanın yollarını aramalıyız.
- Meraklı olmayan bir insan öğrenemez. Sınavda iyi not alırsınız ama bilgiyi aklınızda tutamazsınız. Meraklı olmayı öğretin kendinize, okuyun, bolca soru sorun.
Farkındalık yaratın!
- Bazen çok bildiğin konu olunca rutine düşebiliyorsun. Ama yeni şeyler öğrenip, buradan edindiğiniz birikimle daha farklı çözümler geliştirebiliyorsunuz. Örneğin ben, doku mühendisliğinden düşük sıcaklık biyolojisine, mikro akışkandan nanoteknolojiye kadar birçok konuyla ilgileniyorum.
- Dinlemesini öğrenin, kulaklarınızı açık tutun, herkesi dinleyin ama ondan sonra kararınızı kendiniz verin.
- ABD’ye geldiğimde makine mühendisliğini bitirmiştim. Hedeflediğim alan için Harvard Tıp Fakültesi ile MIT arasında tıp fakültesinin yarısını bitirdim. Anatomi, patoloji, biyoloji öğrendim,o sahaların hepsinde kendimi geliştirmek zorunda kaldım.
- Mühendislikten gidip kendimi tıbbın içine attığım zaman hiçbir şey bilmiyordum; mesela ilk girdiğim biyoloji dersinde, hocanın gösterdiği hücre slaydını Picasso’nun resmi sandım.
Riskten korkmayın!
- Başarısızlıktan korkarsanız risk almasını öğrenemezsiniz. Risk alınca düşeceksiniz, canınız acıyacak ama bunlardan korkmayın.
- Gençken risk alıp yeni şeyler kurabilir, atılımcı olabilirsiniz. Türk gençliği çok atılımcı, dünyanın her ülkesini gezdim, bambaşka genç ve atılımcı bir ülkemiz var, ne mutlu bize.
- Amacınız “Ben Nobel ödülü alacağım” değil, “İnsanlığa ve dünyaya ne yapacağım?” olmalı. Hayaliniz ve amacınız kendinizden büyük olsun.
- Hayat, uzun bir maraton. Kalbinizi kullanarak karar verirseniz, daha kolay bir yolculuk haline geliyor. Mesela ben kanser dışında organ nakli, AIDS, hamilelik öncesi testler gibi kendi bilgilerimle insanlığa faydalı olabilecek çok çeşitli alanlarda çalışmalar yapıyorum.
Yaratıcılık çok önemli
- Beyninizin her tarafını, özellikle kreatif kısmını çalıştırın. Yaratıcılık kısmını çalıştırmak için müzik, resim, sanat gibi farklı alanlara ilgi gösterin, bol bol kitap okuyun.
İTÜ’de Abdurrahman ve Aksel hocalarımın bana verdiği şevkle çok çalıştım. Yale’deki bir hocanın yönlendirmesiyle MIT’de biyomühendislik seçtim, benim yolumu değiştirdi. Sizlerin de hayatınıza dokunan melekleriniz olsun. Onları arayın ve bulduğunuz zaman sarılın çünkü insanın hayatını değiştiriyor o güzel insanlar.
Özetin özeti: Sıradan biri olmamak sizin elinizde. Yeter ki isteyin!..