Amerika’da ‘ağır’ siyaset!

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’a gittiği gideli, Demokrat Partililerden çektiği kadar hiç kimseden çekmemiştir diye düşünüyorum. Zira, Başkan Trump ne adım attıysa, başta Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi olmak üzere Demokrat mevkidaşlarıyla hep sorunlar yaşadı. Net olan ise, Amerikan siyasetinde seviyesizliğin arttığı... Pelosi, Başkan Trump için “Hidroksiklorokin gibi tartışmalı bir ilacı almak iyi fikir değil. Trump hastalık derecesinde şişko!” ifadesini kullanırken, Başkan Trump da, “Pelosi hasta bir kadın, ciddi akıl sağlığı problemleri yaşıyor” yanıtını verdi.

Demokratlar, Kovid-19 ile mücadelede Başkan Trump’ın başarısız olduğunu ve ekonominin kötüye gittiğini savunarak, avantaj elde etmeye çalışıyor. 3 trilyon dolar tutarındaki “Kahraman Tasarısı” yani yeni ekonomik yardım paketi, geçen hafta Nancy Pelosi önderliğindeki Temsilciler Meclisi’nden büyük bir çoğunlukla geçerken, Senato’ya geldi. Ancak konuştuğumuz Cumhuriyetçi senatörler, tasarıyı Senato’dan geçirmeyeceklerini, Pelosi’nin hayal aleminde yaşadığını, ekonomik yardım paketi adı altında kendi istedikleri maddeleri kabul ettirmeye çalıştıklarını vurguluyor.

Her ne kadar normalleşme tartışmaları ABD’nin en önemli gündem maddelerinden biri olsa da, Cumhuriyetçilerin belli eyaletlerde Demokratlara kızgınlığı hayli artmış durumda. Örneğin, New York’ta günlük can kaybı 100’ün altına düşmesine karşın Eyalet Valisi’nin 13 Haziran’a kadar şehri açmak istememesini siyasi bir oyun olarak niteleyenler var. Çünkü sıkı koronavirüs önlemlerinin süresini uzatan vali ve belediye başkanlarının hepsi Demokrat kökenli. Buradaki amacın, işyerlerinin daha fazla kapalı kalmasıyla ekonomik göstergelerin kötüleşmesi ve Başkan Trump’ın daha ciddi bir yara alması olduğu düşünülüyor. Başkan Trump ise, aşı bulunsun bulunmasın, Kovid-19’da ikinci dalga gelse bile bundan sonra ülkeyi kapatmayacaklarını söylüyor... Görünen o ki, normalleşme tartışmalarının sonu gelmeyecek ve siyaset, yaz aylarını daha da ısıtacak!

2. dalga seçimleri etkiler mi?

ABD’de pek çok bilim insanı, Kovid-19 salgınında kışın ikinci dalga ihtimalinden söz etmeye başladı. Bu ihtimal, sıkça dillendiriliyor.

Bilindiği üzere, hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi Parti’de 15 eyalette planlanan ön seçimler, Haziran’a kadar ertelenmişti. Bu da Kasım’daki seçimlerin teknik olarak ertelenebileceği yorumlarını beraberinde getirmişti. Yine bir çok seçim mitingi de, salgın nedeniyle iptal oldu. 3 Kasım’da sadece Başkan seçilmeyip, 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı için de oy kullanılacak. Ayrıca seçmen, Senato’nun 100 sandalyesinin 33’ü için de oy kullanmış olacak. Ancak salgının sürmesi halinde seçimlerin belirlenen günde yapılıp yapılamayacağı tartışmaları sürüyor.

1845’te belirtilen seçim kanuna göre, Başkan’ı belirleyecek “seçiciler kurulu”nun belirlendiği “başkanlık seçimi”, her 4 yılda bir Kasım ayının ilk haftasındaki salı günü yapılıyor. Bu yıl seçimler, 3 Kasım’da olacak. Bunun değişmesi için Kongre, Senato ve Meclis’te çoğunluk kararı gerekiyor. Temsilciler Meclisi’nde Demokratlar, Senato’daysa Cumhuriyetçiler çoğunluğu elinde tutuyor. Ancak iki partinin oy çokluğuyla bir karara varması normal şartlarda pek mümkün değil. 3 Kasım günü değiştirilse bile, ABD Anayasası’na göre seçimle gelen başkan ve yönetimi, sadece 4 yıl görev yapabiliyor. Yani Başkan Trump’ın, her halükarda 20 Ocak 2021’de görevi bırakması gerekiyor.

Başkan’ın görevi bırakmak zorunda olduğu hallerde seçimlere kadar başkan yardımcısı göreve gelir. Ancak bu durumda Başkan Yardımcısı Mike Pence’in de dönemi 20 Ocak 2021’de dolduğundan, görevin Pence’e devredilmesi de imkansız görünüyor. Peki, Pence de olmazsa sıra kime geliyor? Temsilciler Meclisi Başkanı Demokrat Nancy Pelosi’ye... Tabii onun da görevi Aralık sonunda, Başkan Trump ve Pence’ten önce bitiyor. Aynı şekilde yeni dönemde kimin Temsilciler Meclisi Başkanı olacağı şimdiden bilinmiyor.

Bu kez başkanlık için Senato’daki en yaşlı kişi olan Cumhuriyetçi Senatör Chuck Grassley’nin adı gündeme gelebilir. Çünkü Senato’da Cumhuriyetçiler çoğunlukta.  Ancak seçimde Senato’daki çoğunluk Demokratlara geçerse durum değişebilir.

Öte yandan postayla oy kullanma tartışması, seçim güvenliği ve kalabalık seçim ortamlarında bulunmak istemeyecek Amerikalıları da göz önünde bulundurursak, Kasım seçimlerinin sonucunu kestirmek şimdiden çok zor. Her ne kadar sonuçları pek de güvenilir olmasa da, anketlerin yüzde 98’inde Biden’ın önde göründüğünü olduğunu hatırlatmakta fayda var. Bununla birlikte ne Başkan Trump ne de rakibi Joe Biden, seçimlerin ertelenmesinden yana değil. Kısacası sonucu beklemek, epey heyecan verici olacak.

Beyaz Saray’a gitti, ilgi odağı oldu

Dünyanın en çok konuştuğu konulardan biri Kovid-19 aşısının ne zaman bulunacağı. 90’ın üzerinde farklı firma, aşı için çalışıyor. ABD Başkanı Trump’ın, Kovid-19 salgınına karşı oluşturulan aşı programının başına getirdiği Fas asıllı ABD’li  Müslüman doktor Moncef Mohamed Slaoui, dünya kamuoyunun da ilgi odağı oldu. 61 yaşındaki Slaoui’nin üç ayrı pasaportu var. ABD, Belçika ve Fas. Fas’ta başlayan, sonra Brüksel’de tıp eğitimi alan Slaoui, doktorası için Harvard Üniversitesi’ne geliyor. 30 yıl GSK adlı ilaç firmasında çalışan Dr. Slaoui’nin, 15 farklı aşı çalışması üzerinde deneyimi var. Başkan Trump, Dr. Slaoui’nin başında bulunduğu “Işık Hızı Ötesi Operasyonu” projesinde, yıl sonuna kadar 300 milyon aşı dozu üretileceğine inandığını belirtiyor. ABD’deki Müslümanlar, Trump’ın bu atamasından memnun olurken, Demokratlar, Fas kökenli doktorun ilaç firmalarında hissesi bulunduğunu belirterek Başkan’ı sert şekilde eleştirdi.

Aşının, Ocak 2021’den önce hazır olması bence de pek mümkün görünmüyor. Zira bu konuda ne kadar çok olumlu gelişme yaşansa da, resmi prosedürler, onaylama aşamasının tamamlanması ve piyasa sürülmesi çok kolay değil.

ABD’DE GÖZDEN KAÇANLAR

Columbia Üniversitesi’nin araştırmasına göre, Kovid-19 önlemleri bir hafta erken alınsaydı, 36 bin hayat kurtulabilirdi.

Pentagon’un “Çin’e Yaklaşım Raporu”nda, Washington’un Pekin’in reform söylemleri konusunda yanıldığı ve bu ülkeyle prensipli realizm üzerinden stratejik rekabete girdiği vurgulandı.

Lockheed Martin, Kovid-19 nedeniyle 2020’de hedeflediği 141 uçak teslimatının tamamını gerçekleştiremeyeceğini bildirdi.

Son 9 haftada toplam işsizlik başvurusu 38.6 milyona ulaştı.

New York’ta posta kodlarına göre en çok ölüm, 8’i ağırlıklı olarak siyahi ve Latinlerin yaşadığı toplam 10 semtte tespit edilmiş.

ABD’nin, en büyük 500 şirketinde kadın yönetici oranı yüzde 7.4 olarak açıklandı.

 İTÜ Rover Takımı, tasarladığı insansız kara aracıyla Mars Society yarışmasında 36 takım arasında 3. oldu.

THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı, yurtdışı tarifeli uçuşlarda ilk etapta New York’un yer almayacağını ancak Los Angeles, San Francisco veya Miami’ye sıcak baktıklarını belirtti.

Silikon Vadisi’nde irili ufaklı 250 Türk girişimci bulunuyor. Bunlardan Carbon Health ve BillionToOne’ın Kovid-19 üzerine çalışmaları var.