Karadeniz doğalgazı ABD için ne anlama geliyor?
Türkiye’nin başarısını çekemeyen bölgedeki aktörler ve sözde destekçileri, ülkemizin Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmalarını engellemek için planlar yaparken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan Karadeniz’deki sürpriz doğalgaz müjdesi geldi.
Türkiye’nin, enerji alanında dışa bağımlılığını azaltmak için son 5 yıldır çok ciddi çalışmalar yapıldığını biliyoruz. Tükettiğimiz enerjinin neredeyse yüzde 65’ini yurt dışından alıyoruz. O nedenle Türkiye’nin yeni enerji kaynaklarına ve enerji güvenliğine yatırım yapması, milli ve partiler üstü bir konu. Özellikle Kovid-19 öncesi ayrı programlarda, ABD’de konuk ettiğimiz Türkiye’nin değerleri emekli amiraller Cem Gürdeniz, Ali Deniz Kutluk ve Kadir Sağdıç’ın bu konudaki açıklamalarını izlemenizi öneririm.
Amerika’da nasıl yankı buldu?
Türkiye’nin Karadeniz’deki keşfine ilişkin ne Beyaz Saray ne de Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yorum gelmedi. Açıkçası gelmesini de beklemiyorduk. Zira ABD, 3 Kasım başkanlık seçimleri ve Kovid-19’la mücadeleye yoğunlaşmış durumda. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan konuştuğum bir yetkili, dış politikada İran, Rusya ve Çin’e odaklanıldığını dile getirdi. Yani, Türkiye’de yaşanan her olayın, ABD’de gündem olacağını zanneden bir kesim var ve bu algının da ne amaçla yapıldığını zaten biliyoruz.
Ancak konunun, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından, Trump ile telefon görüşmesinde açılacağını tahmin ediyorum. Zira Türkiye-ABD arasında ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkması için iki liderin söz birliği var. Bu hedef kapsamında, enerji sektörünün de buna büyük katkı sağlayacağına inanıyorum. Halen bilhassa doğalgaz (LNG) konusunda Türk ve ABD’li firmaların yakın zamanda ortak çalışmalar yaptığını biliyoruz.
Bununla birlikte ABD’nin saygın düşünce kuruluşlarındaki bazı uzmanlar, Karadeniz doğalgazı haberini yorumladı. Hudson Enstitüsü’nden Michael Doran, “Türkiye yükselişte. Bununla birlikte ABD, bir ‘anlaşma zemini’ bulmalı. Ortadoğu ve Doğu Akdeniz’de ABD dış politikasının en büyük önceliği budur” derken, Atlantic Konseyi uzmanlarından emekli ABD Büyükelçisi Matt Bryza, “Önemli bir buluş. Türkiye’ye yeni seçenekler imkanı veriyor. Rusya’ya bağımlılığını azaltmasını sağlayacak” yorumunu yaptı.
Bunun dışında, ABD’nin belli medya kurumları doğalgaz haberini hem haber ajanslar hem de kendi kaynaklarından gelen bilgilerle paylaştı. “Wall Street Journal” gazetesi, Türkiye’nin Karadeniz’de gerçekleştirdiği doğalgaz keşfini, “Türkiye zor durumdaki ekonomiyi desteklemek için büyük doğalgaz keşfine güveniyor” başlığıyla duyurdu. Keşfin, Türkiye’nin cari açığının hafifletilmesinde yardımcı olabileceği belirtilirken, ABD’li enerji uzmanlarının, gazın 3 yıl içinde piyasaya sürülmesinin hayli iddialı olduğuna ilişkin yorumları paylaşıldı.
“New York Times”, “Washington Post” gibi diğer önemli medya kurumları da söz konusu keşfin Türkiye için olumlu bir gelişme olduğuna değinirken, ABD’de, keşfin “oyun değiştirici” olmadığını ifade edenlerin varlığını hatırlatalım. Bir başka dikkat çeken ayrıntıysa, Karadeniz’deki doğal gaz sahasının keşfine yönelik haberin Doğu Akdeniz’deki gerilimin yükseldiği bir dönemde geldiği yorumlarının yapılması.
ABD 3 Kasım seçimlerine, hatta yeni başkanlık dönemi başlayana kadar ne Doğu Akdeniz ne de Karadeniz ile ilgili bir adım atmayacaktır. Ancak ABD’nin, Türkiye’nin enerji anlamında Rusya’ya bağımlılığının azalmasından memnuniyet duyacağına inanıyorum.
İsrail BAE’ye F-35 satmaz
İsrail-BAE arasındaki antlaşmanın yankıları Türkiye dahil birçok ülkede takip edilmişti. İsrail’in, anlaşma çerçevesinde Birleşik Arap Emirlikleri’ne F35 vereceği, Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından yalanlandı. Peki neden vermez?
- Bölgede silah ve teknoloji alanında Arap ülkelerinin güçlenmesini istemez. Bugün dost olsam da, yarın düşmanım olur prensibi vardır,
- F-35 programındaki ülkeler sadece Güney Kore, Japonya ve İsrail’e özel ayrıcalıkla uçak satışını onaylamıştı,
Her ne kadar İsrail Enerji Bakanı, “BAE’de F-35 bulunsa bile, bize değil, İran’a tehdit olur” demesi de dikkat çekici. Zira Washington’da İsrail’in, Umman ve Bahreyn olmak üzere diğer ülkelerle sembolik anlaşmalar yaparak, birçok ülkeye gözdağı vereceği konuşuluyor.
Demokrat Parti kurultayına Cumhuriyetçi damgası
Bu yıl sanal ortamda yapılan 4 günlük Demokrat Parti kurultayına, partinin ağır topları damga vurdu. Eski başkanlar Barack Obama, Bill Clinton ve Jimmy Carter gibi isimler dışında, Cumhuriyetçi olarak bilinen Senatör John McCain'nin eşi Cindy, General Colin Powell, eski başkan adaylarından John Kasich gibi isimler de burada konuştu. Kurultayı 128 milyon kişi izlerken, 70 milyon dolar para toplandı. Kurultayda toplam 4 bin 750 delege oy kullandı. Delegeler, oylarını 3-15 Ağustos tarihleri arasında elektronik posta yoluyla kullandı. Kurultaydaki konuşmaların neredeyse hepsi Başkan Trump’ı hedef alırken, Joe Biden liderliğinde ABD’nin tekrar birleştiği dile getirildi.
Bununla birlikte Türkiye’de şu sıra Biden’a haklı bir tepki var. Halen “Türkiye’nin iç işlerine karışacağım” açıklamasına ilişkin “Yanlış anlaşıldım” ya da “Özür diliyorum” demediğine göre, “dediklerinin arkasında olduğu” yorumunu yapabiliriz. Gerçek olan, eğer 21 Oca’ta göreve gelirse, dediklerinin çoğunun tersini de yapabilir. Zira en azından ekibindeki dış politika uzmanları, bölgede Türkiyesiz çözüm olmayacağını biliyor. Bence 3 Kasım Başkanlık seçimlerine doğru tartışma ise posta yolu oy verme işlemi. ABD, göz göre göre bir seçim kaosuna ve sonucu aylarca bilinmeyecek bir yola girmiş durumda.
ABD’DE GÖZDEN KAÇANLAR
- Amerika’da 19’dan hayatını kaybedenlerin sayısı 180 bini geçti,
- New York Valisi Cuomo, koronavirüse karşı mücadelesini ve hatalarını içeren “Amerikan Krizi” adlı bir kitap yazdı,
- ABD’de işsizlik maaşı başvuruları son bir haftada tekrar 1 milyonun üzerine çıktı,
- Cumhuriyetçi Parti kurultayı bugün başlıyor. Gözler Trump’ın konuşmasında olacak,
- Son 1 haftada yapılan seçim anketleri: IPSOS/Reuters; Biden yüzde 48, Trump yüzde 40, ABC/WP; Biden yüzde 53, Trump yüzde 41,
- Dünyanın en prestijli savunma sanayi listesi olarak kabul edilen “Defense News Top 100”deki Türk şirketi sayısı 7’ye yükseldi,
- NATO’nun “Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Gücü”nün liderliğini 2021 yılında Türkiye yapacak,
- Başkan Trump tarafından atanan ve medyada en çok konuşulan isimlerden Posta Servisi Genel Müdürü Louis DeJoy, Trump kampanyasına 360 bin dolar bağışlamış,
- Virginia’nin Falls Church kentindeki Şerif Departmanı’nın başına Türk kökenli Amerikalı Metin ‘Matt’ Çay geldi,
- Birleşmiş Milletler 75. Genel Kurulu Başkanlığı’na seçilen Volkan Bozkır New York’a geldi. 15 Eylül’de görevine resmen başlayacak.
