Aileyi koruyacaksak boşanmak da yasaklansın

Janice, 20lerinde, mavi gözlü, siyah saçlı bir kızdı. Yüzü hala gözümün önünde...İrlanda televizyonundaki tartışmada "Neden boşanmaya karşı çıktığını" şöyle açıklamıştı:"Evlendiğim gün kilisede yürürken, bunun sonsuza kadar süreceğinden emin olmak isterim".***1986 yazıydı ve ben - sırf meraktan - Dubline, çok ilginç bir referandumu izlemeye gitmiştim.Nüfusunun yarısı 25 yaşın altında olan İrlanda, o pazar "Boşanmaya evet ya da hayır" diyecekti.Koyu Katolik nüfusu ve yüzde 80leri bulan ayine gitme oranıyla Avrupanın belki de en dindar ülkesiydi İrlanda... ve yaşlı kıtada - Maltayla birlikte - boşanmanın anayasa hükmüyle yasaklandığı iki ülkeden biriydi.Tutuculuk sadece boşanma konusunda da değildi.Çoğu okulda kız ve erkek öğrenciler ayrı sınıflarda okuyordu.Kürtaj ise referandumla yasaklanmıştı.Ülkenin liberal başbakanı, Kiliseye bayrak açarak bu tutucu kaleyi delmeye ve evlilikleri dağılmış 70 bin çifti salıvermeye hazırlanıyordu.O pazar 3.5 milyon İrlandalı, 70 bin mutsuz çiftin kaderini belirleyecekti.***Anketler "Boşanmaya evet" diyenlerin önde gittiğini gösteriyordu, ama son turda Kilise ağırlığını koydu ve pazar ayininde mesajı verdi:"İsa, boşanmaya Hayır diyor".Akşam, İrlandalıların kararı açıklandı:Yüzde 63, "Boşanmaya hayır" demiş ve evlatlarını "ömür boyu evlilik"e mahkum etmişti.Konu 1990ların sonuna doğru iki kez daha referanduma sunuldu.İlki yine aynı sonucu verdi.Şubat 1997de yapılan ikinci referandumda nihayet "Boşanmaya evet" çıktı ve İrlandalı çiftler ayrılabilme hakkına kavuştu.Kürtaj ise - yapılan üç referanduma rağmen - hala yasak.*** Tayyip Erdoğan, perşembe günkü Brüksel ziyaretinde ABnin "Zinayı suç saymak AB değerleriyle örtüşmüyor" itirazına "İrlanda üye olurken dini hassasiyetleri dikkate alınmıştı. Onlara gösterdiğiniz anlayışı bizden esirgemeyin" diye cevap verecek.Kurnazca!..Ama bir de sonuca bakalım:Boşanmanın ve kürtajın yasaklanması, zinanın günah sayılması İrlandada aileyi bir arada tutmaya yetti mi?Hayır.Evlilikleri çökmüş çiftler, çevre ülkelere gidip boşanmaya, kürtaj yaptırmaya ve orada yeniden evlenmeye başladı.Ülkelerine döndüklerinde gerek Kilise, gerekse yasalar önünde evli sayılmadılar.Yeni ilişkilerinden doğan çocukları "gayrimeşru" kabul edildi.İrlanda, bireyin özel hayatını toplum kararına bırakmanın ve modern dünyayı din kurallarıyla yönetmeye kalkmanın kargaşasını yaşadı yıllarca...Avrupada örnek alınacak yegane hassasiyet bu mudur?Aileyi korumak için zinayı suç saymak yetmezse, yarın boşanma ve kürtaj da yasaklanacak mıdır?"Mutsuz eşleri ne yapalım?" diye topluma sorulacak mıdır? can.dundar@e-kolay.net Kim derdi ki İrlandalı Janice, Türkiye Başbakanına ilham verecek.