Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcının simgesi sayılan gemi 1925'te çürüğe çıkarılıp Haliç'te parçalanmıştı.Yolculara gelince...Bandırma'da Kemal Paşa'nın yanında 18 yolcu vardı. Bir kısmı ömür boyu onun yanında kalmıştı.Bir kısmının izine bile rastlanamamıştı.İkisi daha sonra "Atatürk'e suikast davası"nda yargılanmış, biri (Refet Bele) beraat ederken, diğeri (Ayıcı Arif) asılmıştı.* * *O yazıdan sonra beklenmedik bir şey oldu:Bu yılki 19 Mayıs yaklaşırken, Gelibolu'daki bir kışlaya Kozanoğlu Doğan Bey adına bir anıt dikildi."Kozanoğlu", Bandırma yolcularından Topçu Binbaşı Kemal Bey'di...Bu takma ismi, Kilikya Kuvayı Milliye Kumandanı olarak Adana'ya giderken bizzat Gazi Paşa'dan almıştı. Kemal Bey'le Kemal Paşa, 31 Mart Ayaklanması'nı bastıran Hareket Ordusu'nda birlikteydiler. Ama tanışıklıkları orada değil Trablusgarp'ta oldu.Sonra cepheden cepheye koşturdu Kemal Bey...1912-13'te Balkan Savaşı'nda, 1915'te Doğu Cephesi'nde, 1916-17'de Irak cephesinde... 1919'da Kemal Paşa'nın Bandırma için seçtiği isimlerden biriydi..Yıllar sonra çocuklarına 19 Mayıs'ı anlatırken, "O yolculukta unutamadığım an, gece karanlığında ışıkları söndürmüş giderken bir İngiliz gemisinin yaklaştığını fark ettiğimiz andır" demişti.İngiliz gemisi Bandırma'yı adeta sıyırırcasına geçip gitmişti. Ve hepsi birden, aynı anda nefeslerden bir koro halinde "Ohhh" çekmişti.* * *Lakin hayatları böyle bir "oh" çekmelerine elvermedi.Kemal Bey, daha sonra Sivas Kongresi hazırlıklarına katıldı.1921'de Koçkiri, 1922'de Pontus ayaklanmalarının bastırılmasında görev aldı.Büyük Taarruz'da Birinci Ordu topçu müfettişiydi.3 Eylül 1922 günü "Başkumandan"dan bir mektup aldı:"Dumlupınar'daki başarısından dolayı miralaylığa terfi edildiğini" bildiriyordu.6 gün sonra İzmir'e girdiler.Savaş bitince Miralay Kemal, ilkokul öğretmeni Mevhibe Hanım'la evlendi.Nikâhları 29 Ekim 1923'te kıyıldı.Dışarıda, Cumhuriyet'in ilanını müjdeleyen top sesleri vardı.* * *General Kemal Doğan, Konya'da, Manisa'da, Erzurum'da, Kırklareli'nde, Çanakkale'de komutanlık yaptı.2. ve 3. Kolordu Komutanlığı... Askeri Yargıtay 2. Başkanlığı derken 1941'de emekli oldu.Meclis'e girdi. Ancak sivil hayata bir türlü alışamadı. 10 yıllık milletvekilliği 1950 seçimiyle noktalandı.20 Kasım 1951'de vefat etti.* * *8 Nisan günü Gelibolu'daki anıt açılışında konuşan kızı Ayfer (Doğan) Neyzi babasının sade kişiliğini anlatırken şöyle dedi:"Nasıl başardınız Milli Mücadele'yi diye sorduğumuzda, 'Sadece yapmamız gerekeni yaptık' derdi. Vatan için umut veren her olay onu çok mutlu ederdi. Raman'da petrol bulunduğunu gazetede okuduğunda sevinçten gözleri yaşarmış, akşama kadar çocukluğunun Rumeli türkülerini mırıldanarak dolaşmıştı." Ayfer Doğan, babasından kalan mirası da şöyle sıraladı:Üzerinde kurşun deliği ve kan izi bulunan bir üniforma...Bir İstiklal Madalyası.. Ve "Başkumandan M. Kemal" imzalı bir mektup... can.dundar@e-kolay.net "Bandırma'ya ve geminin yolcularına ne oldu?" diye sormuştum geçen yıl bu köşede...
