Çikolata kisti nedir?

Halk arasında çikolata kisti olarak bilinen endometriozis hastalığı, rahim iç duvarını döşeyen hücrelerin karın içerisindeki organlara yerleşmesi ve büyümesi olarak tanımlanır. Endometriosiz kadınların %5-10’unda görülürken, ilerlemiş endometriozisi olan kadınlarda özellikle yumurtalıklarda büyük çikolata kistleri oluşabilir.

Çikolata kistleri en çok yumurtalıklarda görülmekle birlikte, karın iç zarında, rahim ön ve arka yüzünde, bağırsaklarda ya da diğer iç organlarda da görülebilir. Özellikle infertilite problemi olan kadınlarda endometriozis sıklığı %50’ye kadar çıkmaktadır.

Çikolata kisti sebepleri nelerdir?

Çikolata kistlerinin sebepleri net olarak bilinmemekle birlikte öne sürülen pek çok mekanizma vardır. Adet döneminde adet kanının tüplerden karın içerisine boşaldığı bilinmektedir. Genetik yatkınlığı olan ve bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlarda karın içerisine dökülen adet kanı yeterince temizlenemez. Adet kanı içerisindeki endometrium hücreleri karın içerisindeki organlara tutunur ve orada büyür. Zamanla her adet döneminde endometriozis odakları büyüyerek çikolata kistlerini oluşturur.

Çikolata kisti belirtileri nelerdir?

Çikolata kisti olanlarda en sık görülen belirti adet döneminde görülen sancılardır. Çikolata kisti olanlarda kahverengi akıntı olabilir. Ancak çikolata kisti genellikle karın içi kanama yapmaz ve diğer yumurtalık kistleri gibi adetle atılmaz. Zaman geçtikçe adet dönemindeki sancıların şiddeti giderek artabilir. Adet sancısı yanında endometriozisin yerleştiği yere göre şu belirtiler de görülebilir:

-Birliktelik sırasında ağrı

-Kasık ve bel ağrısı

-İdrarın kanlı gelmesi

-Büyük abdestte kanama

-Gebe kalamama (infertilite)

-Ani ve şiddetli karın ağrısı (çikolata kisti patlamasına bağlı)

Çikolata kisti tanısı nasıl konur?

Çikolata kisti kesin tanısı laparoskopi adı verilen ameliyat ile direkt olarak görülmesiyle konur. Ancak pek çok hastada yapılan ultrason ile çikolata kisti tanısı büyük oranda sağlanır. Gerekli olan kadınlarda MR görüntüleme yöntemi kullanılabilir. Ayrıca yapılan kan testlerinde CA 125 değerlerinin yüksek olması da ultrason bulgularını destekler.

Çikolata kistinin kısırlıkla ilişkisi var mıdır?

Çikolata kisti olanlarda gebe kalmak zorlaşır. Özellikle yumurtalıklarda ve tüplerde oluşan hasarlar gebeliği engeller. Bunun yanında çikolata kistleri embriyonun yerleşeceği rahim iç zarının da yapısını bozar. Pek çok faktör bir araya geldiğinde çikolata kistleri kısırlığa neden olabilir.

Çikolata kisti patlarsa ne olur?

Çok nadiren çikolata kistlerinde patlama olabilir. Bu hastalar ani gelişen ve şiddetli bir karın ağrısı ile hastaneye başvurur. Yapılan ultrasonda önceden mevcut olan çikolata kistinin yok olduğu ya da büzüştüğü, karın içerisinde yoğun bir sıvının olduğu tespit edilir. Bu hastalar hastanede gözlem altına alınır. Takipte hastaların bir kısmında ağrı azalırken, bir kısmında ağrı azalmaz ya da artabilir. Bu hastalarda laparoskopi adı verilen kapalı ameliyat yöntemi ile girilerek karın içerisi temizlenir. Patlamış olan kist dokusu da çıkarılır. Çikolata kisti patlaması olanlarda karın içerisinde ileri derecede yapışıklıklar oluşabilir.

Çikolata kisti hamilelikte kaybolur mu?

Çikolata kisti hamilelikte küçülebilir, aynı kalabilir ya da büyüyebilir. Ancak tamamen kaybolmaz. Gebelikte rahmin büyümesine ve bebeğin karın içerisini doldurmasına bağlı olarak küçük çikolata kistleri ultrasonda fark edilemeyebilir.

Çikolata kisti menopozda geçer mi?

Çikolata kistleri menopoz döneminde küçülür. Ancak tamamen kaybolmaz. Çikolata kistine bağlı belirtiler ise genellikle azalır.

Çikolata kisti tedavisi nasıl yapılır?

Çikolata kisti tedavisi hastanın şikayetlerine göre belirlenir. Küçük çikolata kistlerinde ve belirgin şikayet olmayan durumlarda, çocuk isteği yoksa ilaçlarla çikolata kisti baskılanır. Çocuk isteği olanlarda ise direkt olarak buna yönelik tedavi başlanır. Ancak çok büyük çikolata kistlerinde ya da şiddetli ağrıları olan hastalarda cerrahi gerekebilir. Çikolata kistleri genç hastalarda yumurtalıklara zarar vermeden soyularak çıkarılır. Çocuk isteği olmayan ileri yaşlı kadınlarda ise kist yumurtalıkla beraber çıkarılabilir.

Çikolata kisti ameliyatı nasıl uygulanır?

Çikolata kisti ameliyatı laparoskopi adı verilen kapalı ameliyat yöntemi ya da açık ameliyat ile yapılabilir. Laparoskopi ameliyatı hastalar açısında daha konforlu bir ameliyattır. Laparoskopi ile çikolata kisti olanlar daha çabuk sosyal hayatına döner. Bu nedenle çikolata kistlerinde tercih edilen ameliyat yöntemi laparoskopidir. Çok yapışıklık olan hastalarda robotik yöntemle de ameliyat yapılabilir.

Çikolata kistinin bitkisel tedavisi var mıdır?

Çikolata kistlerinin tedavisinde bitkisel tedavinin yeri yoktur. Bazı bitkisel tedaviler hastalardaki şikayetleri azaltabilir. Ancak kistin giderilmesinde etkileri yoktur. Çikolata kistinin oluşumunun önlenmesinde beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi etkili olabilir. Özellikle taze meyve ve sebze tüketilmesi, işlenmiş gıdalardan uzak durulması ve omega-3 açısından zengin beslenmenin çikolata kisti gelişimi riskini azalttığı söylenmektedir. Bu yönde beslenmenin düzenlenmesi faydalı olabilir.

Doç. Dr. Aydın Köşüş

Kadın Hastalıkları ve Doğum / Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite

İnternet sitesi: http://www.aydinkosus.com/

Twitter: https://twitter.com/surgeonskopi

Facebook: https://www.facebook.com/jinekologankara/

Instagram: https://www.instagram.com/doc.dr.aydinkosus/?hl=tr