Dr. Demet Erciyes

Dr. Demet Erciyes

demeterciyes@yahoo.com

Tüm Yazıları

Kan şekeri (glukoz), vücudumuzun başlıca enerji kaynağıdır. Yediğimiz karbonhidratlar sindirilince glukoza dönüşür ve kana karışır. Bu şekeri hücrelerin kullanabilmesi için insülin adlı bir hormon gerekir. İnsülin adeta hücre kapılarını açan bir anahtar gibidir.

Kronik stres kan şekeri seviyelerini nasıl etkiliyor

Stres ne yapar?

Beyin herhangi bir tehlike sinyali aldığında vücudumuzda devreye giren doğal bir sistem vardır. Bu sistem bize “Savaş ya da kaç” tepkisini vermemizi söyler. Bu tepki milyonlarca yıl öncesinden beri bize miras kalmış, genetiğimize kodlanmış bir tepkidir. Savaşmak için de, kaçmak için de vücudun enerjiye ihtiyacı vardır. İşte bu yüzden vücut o anda hızla enerji üretir. Stres anında adrenalin ve kortizol hormonları salgılanır. Bu hormonlar kan şekeri seviyelerini artırma etkisine sahiptir. Karaciğer kana glukoz gönderir.

Haberin Devamı

Kronik streste bu mekanizma sürekli tekrar eder. Bu artış çok sık meydana geldiğinde, insülin direncine yol açabilir. Sonuçta vücut hâlâ yeterli insülin üretir, ancak hücreler bu insüline daha az yanıt verir, direnç göstermeye başlar. Bu durumda daha çok insülin salgılanır. Ancak karşılaştığı direnç yüzünden işe yarama gücü düşüktür.

Bu durum kısır bir döngü yaratınca:

* Glikoz hücreler tarafından emilmek yerine kanda kalır.

* Kan şekeri kronik olarak yüksek seyreder.

* Aşırı şeker, glikasyon adı verilen biyokimyasal bir süreçle (pişirmedeki karamelizasyona benzer) vücuttaki bazı proteinleri, özellikle kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobini “glikozize eder”.

* Bu glikasyon kan damarlarının duvarlarına zarar vererek hücre fonksiyonlarını bozar ve insülin direncini daha da kötüleştirir.

Stres davranışlarınızı da etkileyerek kan şekerinizi yükseltir

Kronik stres sadece fizyolojik mekanizmalarınızı bozmaz. Aynı zamanda farkında olmadan davranışlarınızı da etkiler. Stres yüzünden uyku düzeniniz bozulur. Uyumakta güçlük çekersiniz. Bu da vücut saatinizi bozabilir, insülin direncinizi artırabilir ve kan şekeri dengenizi bozabilir.

Uyanık kaldığınız süre artınca gece açlıkları ile beraber daha fazla atıştırırsınız. Özellikle de anında rahatlama sağlayan ama kan şekerinizi de ani yükselten şekerli, yüksek kalorili yiyecekler tüketmeye eğiliminiz olur.

Haberin Devamı

Daha az hareket edersiniz. Strese bağlı yorgunluk, moral bozukluğu sizi egzersiz yapmaktan alıkoyar. Stres içindeyseniz ve sigara içiyorsanız bunu artırabilirsiniz veya alkol tüketiminiz de artabilir. Buna bağlı olarak metabolik dengeniz bozulur. Alkol kan şekerinizin daha da yükselmesine sebep olur.

Kan şekerinin artışına paralel olarak karaciğer yağlanması, bel çevresinin artışı sonunda da kalp damar hastalıklarına zemin hazırlayan metabolik sendrom ile karşı karşıya kalırız.

Yoğun stres zamanlarında tedaviye uyum daha da zorlaşır. İlaçlarınızı almayı unutabilir, kan şekerinizi izlemeyi ihmal edebilir veya tıbbi randevularınızı erteleyebilirsiniz.

Sonuçta tüm bu etkiler kişiye göre değişir. Stresi nasıl deneyimlediğinize ve yönettiğinize bağlıdır.