Türkiye ile ABD neden anlaşamıyor?Bu soruya verilen yanıt, ABDnin hava sahasını kullanmak istediği ama aynı tezkerede yer alan Türk askerinin Kuzey Iraka girmesine karşı çıktığı biçiminde...Ankara, hava sahasının açılmasıyla birlikte Türk askerinin Kuzey Iraka girmesinin esas ve usullerinin de belirlenmesini istiyor.Anlaşmazlığın perde arkasına bakılınca, sorunun ABD Dışişleri Bakanı Powell ile Dışişleri Bakanı Abdullah Gülün, tezkere öncesi yaptıkları telefon görüşmesine kadar dayandığı ortaya çıkıyor.Gül - Powell görüşmesinde tam anlaşmaya varıldığı ancak tarafların varılan anlaşmanın içeriği konusunda farklı görüşte oldukları belirtiliyor.AKP yetkililerine göre bu görüşmeden sonra Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, partisinin grup toplantısında bilgi vermiş. Powellla yaptığı görüşmede, ABD Dışişleri Bakanının Türk hava sahasını kullanmak, geçiş yaparken İncirlik ve Mardine inerek ikmal yapmak istediklerini, bu önerinin kabul edilmesi halinde de Türkiyeye bir milyar dolarlık yardım önerdiğini söylemiş. Gül ise para ile iş yapıyormuş gibi bir durum doğmasının yanlış olacağını belirterek, bir milyarlık yardım önerisini reddettiğini, ikmale izin verilmesi için asker bulundurma iznine ihtiyaç olacağını, bu nedenle sadece hava sahasının açılması önerisini kabul edebileceği yanıtını verdiğini kaydetmiş. Bu görüşmede Powella sadece hava sahasının transit geçiş için kullanılması, bunun karşılığında Türk askerinin Kuzey Iraka girmesi ve Türkmenlerin haklarının korunması konusunda uzlaşmaya varıldığı bilgisini de AKP milletvekillerine aktarmış.Gülün verdiği bu bilgiye karşılık, ABDnin Ankara Büyükelçisi Pearsonun bazı AKP yetkililerine, Powell ile Gülün hava sahasının kullanılması, İncirlik ve Mardine ikmal yapılması halinde Kuzey Irakta Türk askeri ile ABD askerinin işbirliği yapması biçiminde anlaştıklarını iletmiş. Masada, Türkiyenin İncirlik ve Mardinde ikmale izin vermediği ancak Kuzey Iraka Türk askerinin girmesinin kabul edilmesini öne sürdüğünü, bu durumun ise Powell - Gül anlaşmasına uymadığı görüşünü dile getirmiş.Bu durum Türkiye ile ABD arasında dün yaşanan hava sahası sorununda önemli bir faktör gibi görünüyor.Ortada ya bir yanlış anlaşılma hali var, ya da tezkere geçinceye kadar başka, geçtikten sonra başka bir tavır var.Teknik gerekçeler ileri sürülse de ABDnin direnmesinin altında sorunun siyasi yönü gürülüyor. Türkiyenin ABDnin Türk topraklarından geçişine izin vermemiş olması, ABDnin Türk askerinin Kuzey Iraka girişine karşı duruşuyla yanıt buluyor.Irakta bir yandan operasyon hızla sürerken, bir yandan işbirliğine yönelmesi beklenen Türk - ABD ilişkileri daha geriliyor. Tabii bu arada zaman da geçiyor.Bu gidişle ya Türkiye tümüyle devre dışında kalacak, ya da yeni bir girişimle işbirliği için hızla bir kapı açılacak.Türkiye ve ABDnin artık tavırlarını kesinleştirip, ona göre davranmaları gerekiyor. Belirsizlik herkesi bıktırmış durumda. fbila@milliyet.com.tr Türkiye, ABDnin hava sahasını kullanmasını öngören tezkereyi TBMMden çıkardı ama sorun aşılamadı.
