'Bilgi vermedim, veremezdim'

Enerji Bakanı Cumhur Ersümer'in, TEAŞ yönetimini, Beyaz Enerji Operasyonu beli bir aşamaya gelince İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın tavsiyesiyle görevden aldığını bu köşeden duyurmuştuk.
TEAŞ yönetiminin görevden alınmasına kadar olan aşamayı dün İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'la görüşme olanağı bulduk. Tantan, sorularımıza şu yanıtları verdi:
- TEAŞ yönetiminin görevden alınmasını Sayın Ersümer'e siz tavsiye etmişsiniz? Ersümer görevden almasaydı, gözaltı ve yargılama sürecinin başlatılması zorlaşacak mıydı?
- Hayır, zorlaşmazdı. Çünkü soruşturma 4422 sayılı Organize Suçlarla Mücadele Kanuna göre yapılıyordu. Yani DGM'lik suç olduğu için yine gözaltına alınmalar ve yargılama yapılırdı. Bir zorluk çıkmazdı. Ancak Sayın Ersümer görevden alarak bakanlığını ve soruşturmayı rahatlatmış oldu.
- Sayın Ersümer tavsiyenizi nasıl karşıladı?
- Çok iyi karşıladı. Hemen görevden aldı. Sayın Ersümer hem memnun oldu, hem de çok yardımcı oldu.
- İzleme 2.5 - 3 ay sürmüş. Sayın Ersümer'e hiç bilgi vermediniz mi?
- Hayır, vermedim. Veremezdim. Bu tür çalışmalar gizli yapılır. Bilgi veya haber verme zorunluluğu yok. Sayın Ersümer de bunu anlayışla karşıladı.

- Sayın Mesut Yılmaz'a da bilgi vermediniz mi?
- Hayır ona da vermedim. Dediğim gibi gizlilik esastır. Liderlere de bilgi veremezdim. Zaten onların da vakti müsait olmaz. Bir komiser gibi ilgilenmemiz beklenemez. Ancak soruşturma belli bir aşamaya gelince bakana, başbakan yardımcısına, Başbakan'a bilgi verilir. Öyle de oldu.
- Haklarında müfettiş raporu düzenlenen ve dava açılmasına karar verilen TEAŞ yöneticilerinin daha önce açığa alınmaları gerekmez miydi?
- Enerji Bakanlığı ve TEAŞ'ın denetim mevzuatını bilmiyorum. Ama İçişleri Bakanlığı söz konusu olsaydı, müfettişlerimiz böyle soruşturmalarda ilgiliyi açığa alırlar. Alınması teklifinde bulunurlar.
Tantan, 2.5 - 3 aylık izleme ve inceleme döneminde Ersümer'e ve Yılmaz'a bilgi vermemesini hem işin gereği, hem de gizliliği sağlamanın kendi görevi olduğunu düşünüyor. Bütün inceleme ve soruşturmalarda aynı yöntemi kullandığını vurguluyor.
Tantan'ın bu tavrının yerinde olduğuna kuşku yok...

TEAŞ yönetiminin açığa alınmadan kendileri hakkında dava açmalarının beklenmesi konusuna gelince...
Enerji Bakanlığı Teftiş Kurulu müfettişleri ilk raporlarında TEAŞ yönetiminin yol açtığı Hazine zararının tazminini talep ederken, söz konusu kişilerin "kasıt"lı davranmadıkları gerekçesiyle görevden alınmalarını talep etmemiş görünüyorlar. Bu durum biraz da TEAŞ'ın özel hukuk hükümlerine tabi olmasından kaynaklanıyor. Hazine'nin kaybı Borçlar Kanunu'na göre talep ediliyor ve sorumluların kastı yoksa sadece tazmin talebiyle yetiniliyor.
Enerji Bakanı Ersümer'e Aralık 1999'da sunulan müfettiş raporunda görevden alma talebi bulunmazken Eylül 2000'de sunulan raporda neden bu talep var?
Enerji Bakanlığı'ndan aldığımız bilgiye göre bunun nedeni, müfettişlerin incelemeyi derinleştirdiklerinde TEAŞ yönetiminin hep aynı şartnameyle ve belli firmalarla çalıştıklarının ortaya çıkması. Şartnamenin de kurumun karlılığını ve verimliliğini gözetecek yerde, daha çok firmaların karlılığını ve verimliliğini gözetmesi. Bu uygulamanın uzun süreden beri tekerrür ettiği saptanınca müfettişler bu kez TEAŞ yönetiminin görevden alınmasını talep ediyorlar.

Hakkında dava açılması talebinde bulunulan Genel Müdür'ün aynı zamanda müfettiş raporunu uygulayacak olan kişi olmasından aslında teftiş elemanları da rahatsızlar. Genel Müdür, kendisi hakkında dava açmak durumunda. Bunu da genel müdürlüğe bağlı hukuk bürosunun yapması gerekiyor. İşte bu çelişki düşünülerek Bakanlık Teftiş Kurulu, Genel Müdür ve diğer yöneticiler hakkındaki davanın Bakanlık Hukuk Müşavirliği'nin gözetiminde açılmasını talep ediyor ki, TEAŞ Hukuk Müşavirliği Genel Müdür'ün etkisi altında kalmasın, dava dosyası gerektiği gibi hazırlansın.
Borçlar Kanunu'ndan kaynaklanan bu garip duruma karşın, Bakanlık müfettişlerinin yine de ilgilinin açığa alınması veya görevden alınmasını talep etme yetkileri var. Nitekim, Eylül 2000 tarihli müfettiş raporunda bu talepte bulunulmuş.
Beyaz Enerji Operasyonu başlamadan önce Enerji Bakanlığı ve TEAŞ'ın kendi bünyesinde başlattığı ve müfettiş raporlarına bağladığı soruşturmanın birçok yönü çelişkili. Borçlar Kanunu'ndan kaynaklanan Genel Müdürü açığa almadan kendisi hakkında dava açmasının beklenmesi, müfettişlerin ilkinde bu yolu izlerken ikinci raporda aynı yöneticilerin görevden alınmalarını istemeleri, Enerji Bakanı'nın müfettiş raporlarındaki gerekçeleri görevden almak için yeterli görmemesi, sonra Tantan'ın durumu anlatması üzerine görevden alması gibi...