Yön Bu tablo içinde cumhurbaşkanı seçimine ilişkin olarak önümüzdeki olasılıklar arasında yeni cumhurbaşkanını yeni Meclis'in seçmesi olasılığı ağırlık kazanıyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, cumhurbaşkanını halkın seçmesini öngören Anayasa değişikliği paketini referanduma götürmeye karar verdi. Sezer, aynı zamanda Anayasa Mahkemesi'ne başvurarak paketin iptal edilmesi talebinde bulunacak. CHP de daha önce Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açmıştı. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili olasılıklar şöyle özetlenebilir:1- Anayasa Mahkemesi, CHP'nin ve Cumhurbaşkanı'nın iptal başvurularını birleştirerek tek dava haline getirecektir. Eğer Anayasa Mahkemesi, başvuruları yerinden görür ve değişiklik paketinin tümünü iptal ederse, mevcut Anayasa hükümleri uyarınca, cumhurbaşkanını 22 Temmuz seçimiyle oluşacak yeni TBMM'nin seçmesi gerekiyor.2- Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Sezer ve CHP'nin başvurusunu yerinde görmez ve değişikliği iptal etmezse, bu kez Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulması gerekiyor. Mevcut yasaya göre referandumun, değişiklik paketinin Resmi Gazete'de yayımlanmasından 120 gün sonra yapılması öngörülüyor. AKP, bu süreyi 45 güne indiren yasayı TBMM'den geçirdi ve Cumhurbaşkanı'na gönderdi. Sezer'in bu yasayı inceleme süresi 19 Haziran'da son buluyor. Eğer Sezer yasayı veto ederse, TBMM'nin yeniden toplanıp yasayı aynen geçirmesi gerekiyor. Küskün milletvekilleri nedeniyle AKP'nin yasayı yeniden ve aynen geçirmesi mümkün olmayabilir. Bu durumda yasa kadük olur. Referandum yıl sonunu bulur.3- Referandum süresini kısaltan yasa kadük olursa, 22 Temmuz'da yapılacak seçim sonrasında yeni oluşacak Meclis'in önce TBMM Başkanı'nı, hemen ardından da yeni cumhurbaşkanını seçmesi gerekir. Anayasa'nın 102. maddesinin amir hükmü uyarınca TBMM, referandumu beklemeden cumhurbaşkanı seçim sürecini başlatmak zorundadır. Eğer bu sürenin başlangıcından itibaren 1 ay içinde yeni cumhurbaşkanını seçemezse, otomatik olarak yeniden seçime gidilir. Hemen seçime gidilmesinin yeni milletvekillerinin tercihi olmayacağı düşünülürse, yeni Meclis yeni cumhurbaşkanını 1 ay içinde seçer. Yeni Meclis olasılığı Cumhurbaşkanı Sezer ve CHP'nin iptal başvurularının gerekçesini yine 1970'de Anayasa Mahkemesi'nin verdiği bir karar oluşturuyor. Anayasa Mahkemesi'nin E. 1970/1, K. 1970/31 sayılı kararı, Anayasa değişikliği paketindeki maddelerin hepsinin ayrı ayrı 2/3 oyla kabul edilmiş olmasını hükme bağlıyor. Söz konusu Anayasa değişikliği paketinin 1. maddesi 366 oyla kabul edildiği için Mahkeme'nin bu hükmüne uymuyor. Anayasa Mahkemesi, daha önceki bu kararını Anayasa'nın 153. maddesi gereğince dikkate alarak iptal kararı verebilir.Bu halde yeni cumhurbaşkanını yeni Meclis'in seçmesi kesinleşmiş olur. İptal kararı vermezse referandum süresi nedeniyle yine yeni Meclis'in seçmesi olasılığı güçlenir. fbila@milliyet.com.tr Gerekçe
