İdam cezasının kaldırılmasına ilişkin tartışmanın eksenini genel olarak terör suçları ve özel olarak da Abdullah Öcalan'ın durumu oluşturuyor.
Anayasa değişikliği, savaş, yakın savaş ve terör halleri dışında idam cezasını kaldıran bir çerçeve çizdi. Ancak, uygulama için Türk Ceza Yasası'nın Anayasa ile uyumlu hale getirilmesi gerekiyor.
Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk'ün verdiği bilgiye göre yargıçlar bu yöndeki uyum yasasını bekliyorlar. Sayılan istisnalar dışındaki konulara ilişkin dosyaları karara bağlayamıyorlar. Türk Ceza Yasası'nda yapılacak uyum değişikliğini bekliyorlar.
Dolayısıyla Bakan Türk, Öcalan ve terör konusunu bir yana bırakarak, Anayasa'daki değişikliğe uygun bir değişiklik yapılmasını savunuyor. Bu amaçla da bir yasa tasarısı hazırlayıp bakanların imzasına açmış durumda.
Adalet Bakanı Türk'e, bu tasarının içeriğini sorduk.
Şu yanıtı verdi:
"Tümüyle Anayasa uyum tasarısı biçimindedir. Türk Ceza Yasası dışında da idam cezası öngören suçları tanımlayan yasa maddeleri var. Örneğin Kaçakçılığın Men ve Takibi'ne İlişkin Yasa. Öreğin Orman Yasası. Bu yasalar da bazı suçlar için idam cezası öngörüyor. Oysa Anayasa, idam cezasını bazı istisnalar (savaş, yakın savaş tehlikesi, terör) hariç idam cezası öngörmüyor. Bu nedenle de Türk Ceza Yasası ile idam öngören diğer yasalarda bu istisnalar dışındaki hükümlerin değiştirilmesi gerekiyor. İdam cezası yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngören bir tasarı hazırladık. Bu tasarı tümüyle Anayasa değişikliğine uyum amacı taşıyor ve bu konuda koalisyon ortakları arasında bir görüş ayrılığı yok."
Öcalan ve terör suçlarından idama mahkum olmuş kişilerle ilgili tartışma devam ediyor. Terör ve savaş ile yakın savaş tehlike hallerinde de idam cezasını kaldıracak bir düzenlemeye hükümette MHP'nin, muhalefette de DYP'nin destek vermeyeceği artık anlaşıldı. MHP, bu görüşünü Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli'nin ağzından Milli Güvenlik Kurulu'nda da ifade etti.
Başbakan Ecevit de koalisyon içinde ortak bir görüşe varmadan bu konunun gündemde tutulmasının yanlış olduğu, konunun ertelenmesi gerektiği düşüncesinde.
Bu durumda geriye Adalet Bakanı Türk'ün uyum amacıyla hazırladığı tasarı kalıyor. Bu tasarının yasalaşması sürecinde ise hükümet ortakları arasında görüş ayrılığı çıkması beklenmiyor.
23 Nisan 1999 tarihinden sonra işlenmiş suçlarda, Anayasa'da sayılan istisnalar dışında idam cezası verilmeyecek. Bu dosyalar veya verilmiş kararlar müebbet hapis cezasına dönüşecek. 23 Nisan 1999'dan önceki idam cezalarının da daha önce çıkan ve af yasası olarak bilinen düzenleme ile uygulanmayacağı yasaya bağlanmıştı. Sonraki tarihlerde idama mahkum olanlar ise yeni yasadan yararlanacaklar ve cezaları ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına dönüşecek.
Böylece, Türk Ceza Yasası, Orman Yasası, Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Yasa'da yapılacak uyum düzenlemeleri ile Türkiye, üç istisna hali dışında, idam cezasını kaldırmış olacak.
Hükümet ve Meclis'teki tablo, bu yasayı çıkarmaya uygun.
Tartışılan konunun ertelenmesi ise Türkiye'nin özel koşullarından kaynaklanıyor. Avrupa Birliği'nin de bunu anlayışla karşılaması gerekiyor.
