ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, yarından sonra Ankara'ya gelecek.
Bölge ülkelerine yaptığı turu tamamlayan Cheney'yi Ankara'da nasıl bir mesaj bekliyor?
Bu soruya üst düzeyden aldığımız yanıt, şöyle özetlenebilir:
"Önce İsrail - Filistin sorununa bakalım. Önce kanı durduralım."
Bu yanıtın diğer bir anlamı da, Ankara'daki gündem sıralamasında Irak'ın birinci madde olmadığı. Oysa, Cheney'nin gündeminde ilk sırayı Irak'ın aldığı biliniyor.
Ankara, Cheney'nin ziyareti sırasında kapsamlı bir Ortadoğu dosyasını ön plana çıkarma eğiliminde. Bu dosyanın ana konusunu da, İsrail - Filistin sorunu ve son zamanlarda tırmanan şiddet oluşturuyor.
Irak ise ikinci planda. Daha çok Cheney'nin bu dosyayı açması beklenecek.
Türkiye'nin İsrail - Filistin olayına bakışı nasıl?
Dışişleri Bakanı İsmail Cem, bu sorumuzu şöyle yanıtladı:
"İsrailliler ve Filistinliler birlikte intihar ediyorlar. Bizim için öncelik akan kanın durdurulması ve önkoşulsuz masaya oturulması. Önce şiddet dursun, sonra masaya oturalım gibi bir yaklaşımı da doğru bulmuyoruz. Önkoşulsuz barış görüşmeleri başlamalı ve kan akıtılmasına son verilmeli. Bu amaçla barışı destekleyen, barışa katkıda bulunacak her öneriyi biz destekliyoruz."
Cem, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Abdullah'ın, "İsrail 67'de işgal ettiği topraklardan çekilsin, biz de onu tanıyalım" biçiminde özetlenebilecek barış projesine de, bu bağlamda destek verilebileceğini vurguluyor. Kanı durduracak, barışı sağlayacak her öneriye Ankara sıcak...
ABD Başkan Yardımcısı Cheney'ye verilecek mesaj bu...
Ankara'nın, Cheney görüşmelerine hazırladığı ikinci kapsamlı dosya da, Kıbrıs konusu. Ankara, ABD Başkan Yardımcısı'na, Türk tarafının attığı olumlu, yapıcı önerileri anımsattıktan sonra, Rum tarafına bir anlamda uzlaşma için baskı yapmasını söyleyecek. Biraz da Rum tarafının esneklik göstermesi üzerinde durulacak ve ABD'nin bu yönde ağırlık koyması talep edilecek.
Tabii, Ankara, Cheney'nin Irak dosyasıyla geldiğini ve önceliğinin bu konu olduğunu da biliyor. Irak konusunda Ankara, bilinen tutumunu ve yaklaşımını bu görüşmede de yineleyecek. Müdahaleye karşı olduğunu vurgulayıp, müdahalenin doğuracağı muhtemel olumsuz sonuçları Cheney'e bir kez daha aktaracak.
Cheney, şu ana kadar bölgede yaptığı temaslardan "Irak'a müdahale" konusunda hararetli ve sıcak bir destek alabilmiş değil. Bu konuda ABD'ye en yakın durabilecek iki ülke olan Suudi Arabistan ve Kuveyt temaslarında bile Cheney'nin dikkati İsrail - Filistin sorununa çekildi. Ürdün ise Türkiye gibi Irak'a müdahale edilmesine açıktan karşı çıktı.
Bölge ülkelerinin bu tavrı ABD'yi kararından vazgeçirir mi?
Bu çok zor. ABD, bölge ülkelerine rağmen müdahale edebilir. Bölgeden gelen "önce Filistin" uyarısı ise Washington'un elinde bir "karşı koza" dönüştürülebilir. İsrail'i durdurup, Filistin devletinin önünü açma karşılığında Irak'a müdahale için daha olumlu bir atmosfer oluşturabilir. Bunu bir pazarlık unsuru olarak kullanabilir.
Ankara'nın, Irak ve Filistin konularındaki duruşunda bir değişiklik yok. Bakalım Cheney'den sonra durum ve duruş değişecek mi?
