Kapatma ve devam

Birinci soru şuydu:- Anayasa Mahkemesi, Fazilet Partisi'nin tüzel kişiliğini, gerekçeli karar Resmi Gazete'de yayımlanmadan neden sona erdirdi? Refah Partisi'ni kapatırken bu yola neden gidilmemişti?Yüce Mahkeme yetkililerinin bu soruya verdikleri yanıt ş"yle:- Anayasa Mahkemesi'nin sadece iptal kararları gerekçesiz açıklanmaz ve Resmi Gazete'de yayımlanmadan yürürlüğe girmez. Ancak Yüce Divan sıfatıyla yargılama yaptığında veya parti kapatma davalarını g"rdüğünde aldığı karar kesindir ve alındığı anda yürürlüğe girer. Bu kararlarda gerekçeli kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasını beklemeye gerek yoktur. Refah Partisi'nin kapatılmasında da durum b"yle olduğu halde "zel olarak karara konu edilmemişti. Bu da bazı karışıklıklara yol açmıştı. Meclis'teki uygulama tartışmalar yaratmıştı. Bu kez aynı türde karışıklıklar olmasın diye Yüksek Mahkeme, tüzel kişiliğin, kararın alındığı gün bittiğini duyurmuş oldu.Kamuoyunda oluşan ikinci soru ise ş"yleydi:- Anayasa Mahkemesi, Fazilet Partisi'nin kapatılan Refah Partisi'nin devamı olduğu için kapatılması istemini reddetti. Acaba Yüksek Mahkeme, Fazilet Partisi'nin Refah Partisi'nin devamı olmadığına mı karar verdi, yoksa devamı olduğunu saptadı da, bunu kapatma gerekçesi olarak mı g"rmedi?Bu soruya mahkeme yetkililerinin yanıtı şu:- Anayasa Mahkemesi, Fazilet Partisi'nin Refah Partisi'nin devamı olmadığı için değil, kapatılan partinin devamı olan parti için Anayasa'da bir yaptırım "ng"rülmediği için, bu gerekçeyle kapatmadı. Anayasa'da temelli kapatılan bir partinin başka bir isimle kurulamayacağı yazılı ama kurulursa nasıl bir yaptırım uygulanacağı yazılı değil. Bu gerekçeyle kapatılma isteminin reddedilmesinin nedeni, yaptırım olmayışıdır. Tabii bu karara muhalif olan üyeler de mevcut. Kararda azınlık g"rüşünü oluşturan bu yaklaşıma sahip üyeler, Anayasa'nın 'başka bir isimle kurulamaz' hükmünün yaptırımını da içinde taşıdığı, 'bunun da kapatılma' olduğu, Anayasa koyucunun 'kurulamaz' diyerek 'kurulursa kapatılır' demek istediğini "ne sürdüler. Ancak bu g"rüş azınlıkta kaldı.Bir diğer soru ise ş"yle oluştu:- Partinin tüzel kişiliği karar gününde bitirildi, ancak milletvekilliğinin düşmesine ilişkin kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra yürürlüğe gireceği açıklandı. Neden?Bu soruya mahkeme yanıtı ş"yle:- Anayasa'da milletvekilliğinin b"yle düşeceğine ilişkin "zel hüküm var. Bu hüküm nedeniyle milletvekilliğinin düşmesine ilişkin karar yayımıyla yürürlüğe girecek. Tüzel kişilik için ise b"yle "zel bir hüküm yok.- Yüksek Mahkeme, kapatılan partinin devamı olmayı kapatılma gerekçesi olarak g"rmediğine ve bu y"nde bir yaptırım olmadığına karar verdiğine g"re, Fazilet Partisi'nin devamı niteliğinde bundan sonra kurulacak partiler bu gerekçeyle kapatılmayacaklar, sonucuna varılabilir mi?Anayasa Mahkemesi yetkililerinin bu soruya yanıtları şu oldu:- Anayasa'nın bu haliyle kapatılma gerekçesi olmaz. Mahkemenin çoğunluk g"rüşü bu y"nde oluştu. Ancak mahkeme üyeleri değiştikçe bu karar da değişebilir. Anayasa'ya, 'kapatılan partinin devamı niteliğinde kurulan partiler kapatılır' gibi bir hüküm konulmadıkça, bu durum kapatma gerekçesi olmaz. Veya Siyasi Partiler Yasası'na bir hüküm konularak bazı yaptırımlar getirilebilir. Ama bu yaptırım kapatma olamaz. Kapatma yaptırımının Anayasa'ya konması gerekir. Siyasi Partiler Yasası'na, Hazine yardımının kesilmesi, seçimlere sokulmama gibi yaptırımlar koyabilir.Anayasa Mahkemesi, kararını Meclis Başkanlığı'na bildirdi ve uygulamaya geçildi.Bundan sonra ne yapılacağı sorusunu ise Meclis Başkanı ™mer İzgi'ye dün y"nelttik. Meclis Başkanı İzgi, şu yanıtı verdi:- Anayasa Mahkemesi'nin yaptığı saptamaları ve yorumu dikkate alarak yasama organı gerekli düzenlemeyi yapmalıdır. Parti levhasını cezalandırmanın bir anlamı olmadığı ortaya çıktı. Tüzel kişilik yerine kişilerin cezalandırılması gerekir. Bu y"nde Anayasa değişikliği yerinde olur. Son karar hangi noktalarda boşluk olduğuna işaret ediyorsa o boşluk Meclis'in yapacağı Anayasa ve yasa değişiklikleriyle doldurulmalıdır.Anayasa Mahkemesi, son kararıyla, Anayasa'ya bundan sonra Fazilet boşluğu için kurulacak partileri ve dolayısıyla siyaseti "nemli "lçüde etkileyecek bir netlik getirmiş oldu.Bundan sonra g"rev TBMM'ye düşüyor.Hazırlanmış olan Anayasa değişikliği paketinin, Yüksek Mahkeme'nin son kararı ışığında yeniden g"zden geçirilmesinde fayda var. fbila@milliyet.com.tr Anayasa Mahkemesi'nin Fazilet Partisi'ni kapatma kararıyla ilgili olarak ortaya çıkan soruların yanıtları da giderek netleşiyor.