Gündemde Irak, AB, Kıbrıs ve Türk ekonomisi var...Wolfowitz ve Grossmanın geniş yelpazeli temaslarında Irak konusunun ön planda olduğunu söyleyebiliriz.Amerikalıların, Iraka Kuzeyden müdahaleyi esas alan yeni savaş senaryosuna yanıt aradıkları belirtiliyor. Türk yetkililere ABD ve Ankarada daha önce yansıtıldığı kaydedilen Iraka müdahale senaryosu, Türkiyenin desteğine dayanıyor. Iraka Türkiye sınırından kara operasyonu öngören bu plan gereğince 10 kadar havaalanı ve Akdeniz limanlarının bildirimsiz kullanılması ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin asker desteği vermesini içerdiği seslendiriliyor.Wolfowitz ve Grossmanın dünkü temaslarında Ankaranın yansıttığı hava, sorunun askeri müdahale olmaksızın çözülmesinden yana olmakla birlikte, zorunluluk halinde Türkiyenin ekonomik kaybının karşılanması ve Kuzey Irakla ilgili askeri ve siyasi güvenliğinin garanti altına alınması konularında yoğunlaştığını belirtebiliriz.Kuzey eksenli bir müdahale olması halinde ABDnin taleplerinin karşılanması için Ankaranın öne sürdüğü koşullar neler?Bu koşulları şöyle sıralayabiliriz:1- Kuzey eksenli savaş ortamının yaratacağı kayıpların Türkiyeye tahmini maliyeti 20 - 25 milyar dolar olarak hesaplanmış durumda. Ankara bu kaybın ABD tarafından karşılanmasını istiyor. Ayrıca bu kaybın ABD Kongresinden geçirilecek birtakım dolaylı yardımlar ve krediler şeklinde değil, doğrudan Bush yönetiminin aldığı ABD Savaş Bütçesinden karşılanması gerektiği düşüncesinde. Ankaranın bu eğiliminin ABDlilere yansıtıldığını söyleyebiliriz.2- Kuzey Irakta Kürt devleti kurulmasına izin verilmemesi. Irakta federasyona gidilmesi halinde Türkmenlerin de Kürtlerle aynı statüye kavuşturulması.3- Bölgedeki Türkmenler ve Arapların güvenliği açısından operasyonda Peşmergelerin kullanılmaması ve silahlandırılmaması.4- Kuzey Irakta güvenlik ve kontrolün Türkiyeye bırakılması.Ankara, bu temaslar sırasında ABDnin 12 Aralık Kopenhag zirvesinde Türkiyeye tarih verilmesi konusunda daha fazla ağırlık koyması gerektiğini de Wolfowitz ve Grossmana iletmiş durumda.Ankara, askeri operasyonun kaçınılmaz hale gelmesi ve Kuzeyden yapılması halinde bölgede İngiliz kontrolü kurulmasına da soğuk bakıyor. Türkiye güvenliği açısından kontrolün de Türk Silahlı Kuvvetlerinde olmasını istiyor.Türk Silahlı Kuvvetlerindeki hava, muhtemel bir askeri müdahale karşısında, Türkiyenin güvenliği ve çıkarları açısından aktif bir pozisyon almaktan yana. Körfez Savaşında olduğu gibi gelişmeleri sınırda bekleyerek izleme ve sorunları sınırda karşılama eğilimi yok. Ancak, Ankaranın koşullarının da ABD tarafından kabul edilmesini ve garanti altına alınmasını gözetiyor.Washingtonun, hükümeti ve Genelkurmayı ikna edebilmesi, Ankaranın isteklerine nasıl yaklaşım göstereceğine bağlı...Tabii, Türkiyenin ilk tercihi, Irak sorununun askeri müdahale olmadan çözülebilmesi... fbila@milliyet.com.tr Ankara ziyaretçi akınına uğramış durumda. ABD Savunma Bakan Yardımcısı Wolfowitz, Dışişleri Bakan Yardımcısı Grossman, İngiltere Dışişleri Bakanı Straw, Yunanistan Dışişleri Bakanı Papandreu ve IMF heyeti...
