Fikir ve hak mücadelesi satılabilir mi?
Kapitalizmin en ölümcül silahı reklam uzun zamandır insan hakları, çevre ve ifade özgürlüğü örgütlerinin farkındalık yaratmakta kullandıkları bir araç. Reklamcılar yaratıcı bir alan bulmaktan, sivil toplum örgütleri de daha etkili olmaktan memnun
Belarus’ta gökten peluş oyuncak ayı yağıyordu. Fakat sevimli ayıcıklar “Avrupa’nın son diktatörü” lakaplı Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko’ya çocukluğunun masumiyetini hatırlatmak
bir yana onu öfkeden deliye döndürdü. İfade özgürlüğünü savunan mesajlar taşıyan ayıcıkları Belarus hava sahasını ihlal eden uçaklar atmıştı. Geçen yaz gerçekleşen olaya Lukaşenko o kadar sinirlendi ki üst düzey iki generali görevden aldı. İsveç’ten kalkan tek motorlu uçağı kullanan iki pilot Tomas Mazetti ve Hannah Frey’di. İkili Studio Total adında İsveçli bir reklam ajansının yöneticileriydi. Baskıcı bir diktatörü gülünç duruma düşüren Studio
Total “Belarus Üzerinde Ayılar” adlı projesiyle reklamcılık alanın prestijli ödüllerinden Epica’yı kazandı.
Gerillaları eve döndüren Noel kampanyası
Benzer bir reklamcılık ödülünü Kolombiya’da FARC gerillalarının silah bırakması için düzenlediği kampanyayla Lowe-SSP3 ajansı 2011 yılında almıştı. İletişim ve reklam projelerini ödüllendiren “IPA Effectiveness” yarışmasında dünyanın en etkili kampanyası ödülü kazanan proje için orduya ait iki helikopter FARC kontrolündeki ormanlık bölgeye özel kuvvet askerlerini götürdü. Timler ormanda ağaçlara Noel ışıkları yerleştirdi. 2 bin LED lambasıyla aydınlatılan ormana bir de “Noel ormana geldiyse, siz de şehre dönebilirsiniz” yazılı bir pankart asıldı. Kampanya sonucunda 311 FARC gerillası silah bıraktı.
Müşteriye rağmen, müşteri için!
Kreatif ajansların siyaset alanına giren konuları ele almasını siyasi danışman Necati Özkan ve reklam dünyasının tanınmış ismi Levent Erden’e sorduk. Özkan, toplumsal ihtiyaçlarla ilgili farkındalık yaratılması ve karar vericiler üzerinde etki yaratmada son
20 yılda ajansların çok yaratıcı işler ortaya koyduğunu anlattı. Erden ise ticari amaç güdülmeyen kampanyaların yaratıcılık açısından reklamcılara çok geniş bir alan tanıdığını söyledi. Erden çoşkuyla “Aklı başında kimsenin itiraz etmeyeceği bir fikri satmak için çalışmak güzeldir. Reklamcılık ‘müşteriye rağmen, müşteri için’ çalışmak demektir. Bu tarz kampanyalarda yaratıcılığa engel oluşturacak kısıtlamalar nadirdir. Ayrıca bunlarla ödül almak çok daha güzeldir” diyerek hak savunuculuğu yapan ya da toplumsal bir soruna dikkat çeken kampanyaları “ajanslara kıyak” olarak niteledi.
Hem Özkan hem Erden böyle kampanyalarda ajansların çok az miktarda para aldığını ya da hiç para talep etmediğine dikkat çekti.
Af Örgütü’nden bir dilim pasta
Dünyanın en etkili insan hakları kuruluşlarından biri olan Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) 50’nci yıldönümünü baskıcı liderlerin pastalarını keserek kutlamıştı “50 yıldır baskının sesini sizinle kesiyoruz” sloganıyla Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko ve Küba lideri Fidel Castro’nun manidar bir şekilde ağızlarından bir dilimin kesildiğı görselleri Çek Cumhuriyeti merkezli RSCG ajansı gerçekleştirmişti.
Belarus’a oyuncak ayı yağdıran İsveçli iki reklamcı; Tomas Mazetti ve Hannah Frey.
“İnternetten ödü kopan” İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad.
Hugo Chavez de “fareden korkan” liderlerden biri olarak resmedilmişti.
Fareden korkan liderler
Muhalefetin sesini duyurduğu alanların en önemlisi olan internet, baskıcı liderlerin korkulu rüyası. Uluslararası İnsan Hakları Derneği’nin (ISHR) kampanyası için Frankfurt merkezli Ogivly reklam ajansı, 2009 yılında internetten ödü kopan ifade özgürlüğü düşmanı liderlerini resmetmişti. “Fare”den korkup saklanacak delik arayan arayan ünlü liderler arasında İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, Venezüela Devlet Başkanı Hugo Chavez, dönemin Kuzey Kore ve Libya liderleri Kim Jong-il ve Muammer Kaddafi vardı.
Darth Vader’le gücün karanlık tarafına katılın
WWF (Doğal Hayatı Koruma Derneği) Avustralya merkezli Leo Burnett ajansıyla yaptığı uzun soluklu çalışmalarla biliniyor. WWF’nin dünya çapında küresel ısınmaya karşı duyarlılık yaratma projesi “Earth Hour” için hazırladığı reklamlardan biri insanları “Star Wars” serisinin ünlü kötü adamı Darth Vader gibi gücün karanlık tarafına katılmaya davet ediyordu.
