Bunalımdan uzlaşmaya

Bir süre Çankaya'ya ihtilal lideri Genelkurmay başkanları çıktı.
Sonra...
Parti liderliği ve Başbakanlık'tan gelen... Anayasa'ya sığmayarak, yarı başkanlık sistemine uzanan cumhurbaşkanları...
Şimdi ise bağımsız ve tarafsız yargının başkanı...
Neden?
Parlamento'da cumhurbaşkanı olacak çapta adam mı yok?
Sadece bizde değil, Batı demokrasilerinde de bu örnekler var.
Yunanistan'ın bir önceki Cumhurbaşkanı Sarcetakis, Anayasa Mahkemesi Başkanı'ydı.
Federal Almanya'nın önceki Cumhurbaşkanı Roman Herzog da...
İkisi de parlamenter değildi.
Koşullar, zaman zaman gerektiriyor.
Zaten Anayasamız da Meclis dışından adaylığı bu nedenle öngörmüş olmalı.

Yolculuk

Bir başka mercekten de bakalım.
Türkiye'de cumhurbaşkanları, Meclis'te sadece bir ya da iki partinin oylarıyla seçilirler.
Arkalarında Meclis'teki partiler yelpazesini ve ulusun bütün kesimlerini bulmazlar.
Ve...
Gerek temsil gücü, gerek Anayasa'da aranan tarafsızlık ilkesi için tartışmalar yaratırlar.
Bu kez Meclis'teki bütün parti liderleri ve bütün partiler, Sezer'in arkasında - bu görüntüler oylara da yansırsa - yer almaktalar.
Nihayet...
Çağımızın demokrasileri, hukukun üstünlüğü ve insan hakları ekseninde oluşmakta.
AB yolundaki Türkiye'nin, cumhurbaşkanlığına bu değerlerin mabedinden bir hukuk adamını getirmesi elbette olumludur.

Senaryolar

Siyaset - medya kulislerinde türlü senaryolar üretilmekte.
Sezer'in birinci turda seçileceği ve bu işin daha ilk oylamada bitirileceğinden tutunuz da... Partilerin o ilk turda kendi adayları arkasında durarak birbirlerini yoklayacaklarına... Bu arada Sezer'in duygusal davranarak adaylıktan çekileceğine... Her şeyin son tura kalacağına kadar bir dizi tahmin...
Akbulut'un ve Güreş'in adaylıkları, bu fantezi senaryolarının dayanağı.

Gerçekçi politika

Ama...
En güçlü olasılık, şu aşamadan sonra artık Sezer'in seçileceğidir.
Zaten 5 + 5 formülü zorlanarak, cumhurbaşkanlığı kurum olarak yıpratıldı.
Şimdi de verilen sözlerin arkasında durulmazsa Anayasa Mahkemesi yıpranır.
Ahmet Necdet Sezer, geçen yıl hukuk görüşleri ile ilgi çekmişti.
Onun, "hukuk, bireyleri devlete karşı korumak içindir. Devleti bireye karşı korumak için değil" söylemi anahtardır.
Yüzbinlerce sayfalık yasalar, içtihatlar ve kararların... Çeşitli kademelerde mahkemeler, hukuk adamları ve adalet sisteminin... Hukuku vazeden Parlamento'yla, adalet terazisinde tartılacak idarenin ve adaleti arayan ulusun dev orkestrasyonunda sol anahtarı...
Sezer'in bu genel yaklaşımı, sorunları temelden çözecek zihniyet devrimine dönüşebilir mi?
Emreden değil, hizmet eden devlet...
Bunun ötesinde, Sezer'in gerçekten şiddeti yüksek, - bazılarını paylaşmadığımız - deprem gibi yaklaşımları var.
O duyarlı konulara daha sonra gireceğiz.
Örneğin...
Yüksek Askeri Şura kararlarının idari yargıda denetlenmesinden, Kürtçe dilinin uygulanmasına, cumhurbaşkanının iptal davası açacağı Anayasa Mahkemesi üyelerini seçme yetkisi olmasına kadar bir dizi duyarlı alan...
Dün Kanal D'deki konuşmamda, adaylar arasında Sümer Oral'ın adı sehven geçmiştir.
Düzeltiyorum(G.C).


Yazara E-Posta: gcivaoglu@milliyet.com.tr