Kuzeyimizdeki dev

Güneri CIVAOĞLU

MOSKOVA karlar altında.
Ya Türkiye - Rusya ilişkileri de böylesine soğuk mu?
Bu sorunun cevabı, iki ülke arasındaki şu gerilim hatlarındadır:
1. F - 300 füzeleri
Rusya, eski uyduları olan klasik silah pazarlarını yitirdi. Silah sanayiini ayakta tutmak ve elindeki silah stoklarını satarak ekonomisine katkı sağlamak zorunda.
Geçen hafta Moskova'ya gelen Türk Dışişleri Heyeti'ne bunu açıkça söylediler:
- Kıbrıs - Rum yönetimine F - 300'leri sattık. Başka kim isterse ona da satarız. Siz isteyin size de satalım. -
Bu izahtan sonra Ankara, politikasını değiştiriyor.
F - 300'ler için, Ankara artık Rusya üzerine baskı uygulamaktan vazgeçiyor.
Çabalarımız yön değiştirecek. Örneğin, Kıbrıs - Rum yönetimine, onu etkileyebilecek olan Yunanistan'a, Avrupa Birliği'ne ve ABD'ye kayacak.
Gerekirse, Rum yönetimine tehditlerde bulunacağız.
Rusya ayrıca, - bizim Kıbrıs Rum yönetimini tanımamız doğaldır. Çünkü, Birleşmiş Milletler'in adada tanıdığı tek meşru yönetim odur - diyor.
Kıbrıs konusu anlaşılıyor ki, Türkiye ile Rusya arasında artık giderek büyüyen bir sorun olmayacak.
2. Rusya, PKK konusunda şöyle bir mesaj veriyor.
"Bizim de Kürtlerimiz var. Kendi Kürtlerimize Moskova'da büro açma olanağını vermemiz yadırganmasın. Bu olanağı diğer azınlıklarımıza da tanıyoruz. PKK bunların arasına sızıyorsa, bizden onay ve teşvik görmüyor."
Aslında bu diplomatik mesaj, - Türkiye'nin Çeçenleri desteklemediği kadar, biz de PKK'yı desteklemiyoruz... - diye tercüme edilebilir.
Türkiye o konuda, yaraların üzerindeki kabuğu tırnaklayıp kanatmamaya özen gösterecek.
3. Enerjide, Karadeniz'in altından geçirilecek borularla Samsun'dan Ceyhan'a Nakil Projesi, Rusya tarafından benimsenmiş bulunmakta.
Bu proje, Türkiye - Rusya ilişkilerinde bir göbek bağı olabilir.
Zaten...
İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi yılda 10 milyon doları aştı.
Bavul ticareti bunun bir boyutu.
4. Önemli bir sorun sessiz sedasız tartışıldı.
Rusya, boğazların, Montrö sözleşmesine aykırı kısıtlamalarla kullandırıldığı kanısında.
Gemilerinin, bazen günlerce boğaz girişinde bekletilmesinden ve büyük maddi zararlardan şikayetçiydi.
Büyükelçi İnal Batu'nun geçtiğimiz hafta Moskova ziyareti sırasında, bu uygulamaların daha esnek hale getirilmesi için taraflar anlaşmaya vardı.
Kısaca...
İlişkilerimiz derin dondurucuda değil. Çözülme sürecinde...

Moskovalılar kalın giysiler, kalpaklar, kürkler içinde.
Restoranlar, otel lobileri, moda dergilerinin modellerini andıran şıklık ve güzellikte kadınlarla dolu.
Caddelerde Mercedes'ler, BMW'ler, Jaguar'lar, Bentley'ler...
Paris, New York, Londra'nın bütün ünlü markalarının butikleri...
Batı ülkelerinde bulunabilecek bütün lüks tüketim malları, Moskova'da var.
Ülke, yabancı sermayeye açılmış.
Bir zamanların karanlık ve kasvetli Moskova'sı şimdi ışıl ışıl.
Olağanüstü bir değişim.
Adeta, estetik cerrahi geçirmiş.
Tarihi binalar temizlenmiş, onarılmış, bunlara uyumlu harikulade yeni binalar Rus yapı üslubunda stilize edilerek kente kazandırılmış.

Moskova, Rusya bütçe gelirlerinin yüzde 35'ini karşılıyor.
Bütün Rusya'ın serveti bu kente akıyor.
Moskova'da hayat düzeyi yüksek...
Ama, Rusya'nın diğer yöreleri inanılmaz sefalet içinde.
Hatta...
Sibirya'nın en ucundaki Vladivostok, Japonya'ya ekonomik bütünleşme için başvurmuş.

Moskova, bir şok özelleştirme programı hazırlamış. En değerli KİT'ler, türedi sermaye gruplarının eline geçmiş. 6 büyük özel sektör grubu oluşmuş. Bunlar Rusya ekonomisine ve siyasetine egemen.
Hepsinin bankaları ve gazeteleri, televizyonları var.
Yakın zamana kadar çok iyi anlaşıyorlardı ve ülkeyi onlar yönetiyorlardı. Yeltsin'in arkasındaki kuvvet de onlardı. 1996 Başkanlık seçimlerinde Yeltsin'e 1 milyar dolar seçim masrafları fonu vermişlerdi.
Ancak...
Şimdi pek özelleştirecek bir şey kalmadı. Ve pasta küçülünce altılar da birbirlerinin gözlerini oymaya başladılar.
Özelleştirmenin iki prensi var. Biri Çubais, diğeri Nemsov...
Çubais, Onaximbank ve ona bağlı sanayiin ve medyanın adamı.
Onaximbank'tan 90 bin dolar almış, bir kitap yazacakmış, sözümona peşin ödenen telif bedeli imiş.
Fakat...
Kitap yok.
Diğer gruplar, bu olayı bir skandal haline getirdiler. Çubais'in yıldızı söndü.
Şimdi...
Gelecek seçimlerde başkanlığa oynayacak tek güçlü aday Nemsov gibi görünüyor.
Bu pis kokulara karşın...
Enflasyon yüzde 11'e indirilmiş. Son 4 ayın enflasyon oranları toplamı yüzde 0.50.
Devlet de giderek mafyaya karşı daha etkin olmaya, kuvvetlenmeye başlamış.
Kuzeyimizdeki dev uyanmakta.






Yazara EmailG.Civaoglu@milliyet.com.tr