Dolar, euro, devlet tahvilleri elektrik şoku almış gibi oldular. Maestro, Alan Greenspanin 16 yıldır süren ABD Merkez Bankası Başkanlık serüvenini anlatan kitabın adı.ABDde başkan devirmiş (Nixonu) gazeteci Bob Woodward tarafından yazılmış olması, kitabı daha da çekici hale getiriyor.Tek bir adamın, ABD ekonomisinin, küresel ekonominin yazgısını çizmekte oluşu sayfalara yansımış.Türkiye milli gelirinin 10 katı özvarlıkları olan ve Türkiyedeki şubelerinde "Biz büyüğüz, güvenliyiz, o nedenle az faiz öderiz" söylemleriyle burunlarından kıl aldırtmayan uluslararası bankaların, nasıl batma çizgisine teğet geçtikleri... Greenspan yönetiminde nasıl kurtarıldıkları... Devreye hangi Suudi prenslerinin girdikleri... 1929 büyük krizinden daha da korkunç bir sarmalda trilyon dolarların buharlaştığı kabus... Kara çöküşten iki satırlık fakat dahice bir Merkez Bankası bildirisi ve sadece 60 milyon dolarlık hisse senedi alımıyla nasıl tekerlek kesildiği... Dev mıknatısın çekim alanından, dünyanın böyle kurtarıldığı... ABD başkanlarının bilinmeyen yüzleri................Kıbrısta olacakların çizgisi belli.O nedenle devre arasında, dünya ve Türkiyenin temel gerçekleri için bu parantezi açtım. Dünyanın "gerçek" patronu ABD Merkez Bankası Başkanı Maestro Alan Greenspan, dudaklarını birkaç kez oynattı... Greenspan için kitapta ilginç bir saptama var: "Müdahaleleri ve müthiş yönetimi ile ABD kapitalizminin idamını erteleten adam..."Bu gerçeği bilmek ve bilerek yaşamak zorundayız.ABD kapitalizmine dayalı, dünya ekonomisi çok duyarlı dengelere adeta bir ataşla iliştirilmiş.Her an kayabilir.Bu kitabı okudukça görüyoruz ki, Greenspan her defasında kaymayı durdurmuş.İnfazı ertelemiş.Ama...Bu böyle gidecek demek değil.Greenspan, o yüzden gelip geçmiş tüm ABD başkanlarının ve iktidar partilerinin gözden çıkarmaya cesaret edemedikleri bir maestro olmuş.16 yıl önce, Başkan Reagan döneminde göreve gelmiş.Tam bağımsız başkan olarak görev yapmış.ABD ve dünya ekonomilerini uzayda göktaşı yağmuru ortasından geçiren Kaptan Kirk gibi yönetmiş..Daha sonra Bayaz Saray patronu olan Baba Bushun ve Clintonın 8 yıllık başkanlığında görevinde kalmış. Şimdi de oğul Bush döneminde hala başkan. Onu da yolcu eder.Ama Greenspan "ölümsüz" değil.Artık yaşlı bir kurt.Bir gün orada olmayacak.ABD ve dünya ekonomisi gene göktaşları yağmuru altındaki uzay gemisi yazgısını paylaştığında, macera filmindeki Kirkü anımsatan usta bir maestro yokluğu acı olabilir.Onun ertelettiği idamı, yeni bir kriz infaz ettirebilir.Türkiye de, o olası finansal kıyametin dışında değil.Teselli beklentisi ise, dünyada iyi ve erdemli insanların en umutsuz, en zorlu anlarda hızır gibi ortaya çıktığı. İnfazı ertelemek Kitaptan seçtiğim birkaç simgesel anlatımı yansıtayım.Örneğin...Finansal Vietnam...Banka, aracı kurum, siyasetçi ve işadamıyla kirli savaşı andıran bu çöküntü süreci çözülmüş değil......Merkez Bankası Başkanına, hiçbir ABD Başkanı ya da siyasetçi, faiz indirmek çıkarmak ya da başka önlem için tek kelime edemez......"Merkez Bankası Başkanı, Senato Bankacılık Komitesi tarafından başkanlığı onaylandığında Beyaz Saraydan gelebilecek, kendisini etkilemeye yönelik her girişimi rapor edeceğine söz vermiştir."Ve..."Merkez Bankası Başkanı bağımsızdır. Eğer istemezse ABD Başkanı ile görüşmeyebilir, görüşmeden çıkabilir ya da ondan şikayetçi olabilir.".....Merkez Bankası başkanları, bütçe açıklarına karşı savaşır. Düşmanları "bütçe açığı şeytanları" denilen siyasal savurganlıklardır......Türkiyede dört cumhurbaşkanı ile çalışmış, 16 yıl aynı en üst düzey görevde kalmış bir maestro bürokrat gösteriniz. g.civaoglu@milliyet.com.tr Finansal Vietnam
