Tarıma buğday kuru

IMF ile anlaşmanın en zorlu sorunlarından biri tarım destekleme alımları.
Memur maaşları, işçi ücretleri, kiralar, KİT fiyatları ve döviz kurları, yüzde 20 - 25 duvarları arasına alındı.
Ama...
En geniş seçmen kitlesini oluşturan kırsal kesim hala tartışmalı.
Tarım destek alımları elbette kökten kesilmeyecek.
Ama...
Buna makul bir ölçüt bulmak gerekiyor.
Ayrıca...
Türkiye'de tarımın bozuk desenini de, bu destek ve teşvik politikalarıyla düzeltmek gerekiyor.
Yani...
İleride yakılmak üzere, destek alımıyla tütün satınalmak gibi çıkmaz sokakların önüne engeller konulmalı.
Tarım Bakanlığı'nın bu konuda bir çalışması var:
"Tarımsal, buğday kuru uygulamak..."
Yani bir bakıma, tarımsal ürünlerde destek alımlarını buğdaya endekslemek.

Buğday paritesi

Tarım Bakanı Yusuf Z. Gökalp, Bakanlar Kurulu'na sunduğu bu çalışmayı şöyle anlatıyor:
"Yılın başlarında buğdayı 1 kabul ederek, 1'in kesri ve katları ile diğer bazı tarım ürünlerinin değerlerini ilan edebiliriz.
Böylece...
Ekici, buğdaya kıyasla, kendi ürünlerinden nasıl bir gelir sağlayacağı hakkında fikir sahibi olur.
Biz de, zorunlu olarak fazladan destek alımıyla stokladığımız ürünler için devlet savurganlığından kurtuluruz.
Tarımı, ekonominin ihtiyacı olan alanlarda üretime yönlendirebiliriz."
Bakana örnek soruyorum.
"Mesela buğday karşısında tütünün değeri 26.
Biz, bunu 20'ye indiririz.
Buna karşılık...
Türkiye ekonomisinin ihtiyacı olan ayçiçeği şu anda 1'ken 2'ye... Pamuk, 3, 43'ken 4'e... Soya, 1, 65'ken 2'nin üzerine çıkarılabilir.
Pancar ve tütünden bu ürünlere, özellikle kaba yem ürünlerine geçişe ihtiyaç var.
Türkiye, hayvan yemi ithalatı için dışarıya çok para ödüyor."
Konuştuğumuz devlet bakanı Mehmet Keçeciler bu ilkeyi benimsemişti.
Hazine'nin bazı çekinceleri var.
Önümüzdeki ilk Bakanlar Kurulu'na, yeni düzenlemelerle bütünleştirilen bu öneri tekrar sunulacak.

Geçici kur

Bakan Yusuf Z. Gökalp'e göre bu "2 ya da 3 yıllık bir öneri."
Daha sonra...
Tam piyasa ekonomisine geçişte, AB'nin destek sistemi uygulanabilir.
Ya da buğday kuru uygulamasına monte edilir.
AB bütçesi, 81 milyar ecu. Bunun yüzde 55'i yani 45 milyar ecu, Avrupalı çiftçilere destek olarak veriliyor.
Şöyle ki...
- Dekar ya da hayvan başına belirli, doğrudan bir gelir desteği.
- Piyasa ekonomisinde üründen görülen zararın, telafi pirimi (Yusuf Z. Gökalp, bu sistemi Türkiye için de önermekte.)
- Piyasadaki fiyatın düşmemesi için AB'nin destek alımlarında kullandığı FEGOA Fonu ile alımlar yaparak, fiyatları düzenlemesi.
TMO bunu yapıyor.
Ama...
Bakan, ayrıca buğday kuru sisteminde de böyle bir fona ihtiyaç olduğu görüşünde.
- İhracat sübvansiyonu.
- Stoklama maliyetine yardım.
- Sigorta prim desteği.
.........
Şehirlere yığılmayı önlemek ve ulusal dokuyu korumak için tarımın desteklenmesi, Batı'da da vazgeçilmez unsur.
Ama...
Yakmak üzere ürün almak da çözüm değil.
Öte yandan...
Kırsal kesim de, ne ekerse daha çok kazanacağını bilmeden, "nasıl olsa devlete satarım" düşüncesiyle belirsizlikte.
Hele...
Bir de bu iktidarların bol kepçe destek alımları...
En kötü program, programsızlıktan iyidir.



Yazara E-Posta: gcivaoglu@milliyet.com.tr