Halbuki dolaylı verginin toplam vergi içindeki payı AB ülkelerinde ortalama yüzde 35 kadar... AB ülkelerinde verginin yüzde 65i dolaysız vergi. Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi gibi vergi.Bizde Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi gibi vergilerin toplam vergi gelirindeki payı ise 1980lerde yüzde 63 iken, şimdilerde yüzde 24lere düştü. Dolaysız vergi, gelire göre alınır. Adil vergidir.Basit olarak anlatayım.Ticari kazancı olanlar, serbest meslek sahipleri (doktorlar, avukatlar, danışmanlar), zirai kazancı gerçek usulde vergilendirilen çiftçiler, her yıl kar etsinler, zarar etsinler Gelir Vergisi beyannamesi doldurmak zorundadır. Zarar etmişlerse, vergi vermezler. Kazançları varsa, o ölçüde (gerçek usulde) vergilendirilirler.Bunlara ek olarak başkaları da, örneğin gayrimenkullerini kiraya verenlerden belli rakama ulaşanlar, borsada bir yıl içinde hisse senedi alım satımında belli sınırı geçenler de Gelir Vergisi beyannamesi verir.Bakkal, berber, taksici gibi küçük esnaf ise "basit usul"de beyanname vererek Gelir Vergisi öder. Anonim ve limitet şirketler ise, kar etsinler, zarar etsinler "Kurumlar Vergisi" beyannamesi doldurur.Maliye Bakanının açıkladığı vergi rakamlarından anlaşıldığına göre, 2004 yılında 118.9 katrilyon lira vergi toplanacak. Bu toplam içinde beyana dayanan, "gerçek usul"de ödenecek Gelir Vergisi 1.0 katrilyon lira, "basit usul"de ödenecek Gelir Vergisi 90 trilyon lira, Kurumlar Vergisi 8.8 katrilyon lira...Nerede bizim "Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi mükelleflerimiz?"Acaba bunların sayıları kaç? TÜRMODun (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin) 2004 yılı Vergi Raporuna göre, 2004 yılında gerçek usuldeki Gelir Vergisi mükelleflerinin (zarar gösterenler dahil) sayıları 1 milyon 735 binden ibaret.Türkiye şöyle böyle büyüyor. İnsanlar şöyle böyle zenginleşiyor. Acaba 70 milyonluk ülkede Gelir Vergisi beyannamesi verenlerin sayıları artıyor mu? Hayır... Azalıyor... 2000 yılında Gelir Vergisi beyannamesi verenlerin sayısı 2 milyon 80 bindi. 1990 yılında bile 1 milyon 859 bin kişi Gelir Vergisi beyannamesi doldurmuştu. İyi de acaba "basit usul"de Gelir Vergisi verenlerin sayısı artıyor mu? 820 bin esnaf basit usulde Gelir Vergisi veriyor. 1992 - 1993 yıllarında bunların sayıları da 1 milyonu aşmıştı.Doğrudan vergilemenin temel direği başka ülkelerde gelir vergisi, gelir vergisinin temel direği ise başka ülkelerde gerçek ve basit usulde vergilendirilen mükelleflerdir.Ama bizde Gelir Vergisinin ana kaynağı stopaj (kesinti) yoluyla alınan Gelir Vergisidir. İşveren ücretten kesinti yaparak Gelir Vergisi toplar. Bankacı mevduat faizinden kaynakta kesimi yaparak vergi toplar. Bizde stopaj (kaynakta kesinti) yapılarak toplanan Gelir Vergisinin toplam Gelir Vergisi içindeki payı yüzde 91lere ulaştı.Gelelim şirketlerin ödediği Kurumlar Vergisine... Kamu sektöründe, özel sektörde bu kadar çok şirket var... Her gün yeni şirketler kuruluyor. Acaba kaç şirket Kurumlar Vergisi beyannamesi dolduruyor? Kurum sayısında devamlı bir artış var. 1990 yılında 142 bin Kurumlar Vergisi mükellefi varken bu sayı 2003 yılında 605 bine ulaşmış durumda. Bizde toplanabilen verginin yaklaşık yüzde 76sı dolaylı vergi. Açık anlatımıyla Ayşe Hanım Teyzemin maydanoz alırken KDV, tüpgaz kullanırken ödediği ÖTV gibi vergiler. Yıllar Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Basit usul1990 1.859.324 142.955 908.8921995 1.829.995 319.698 911.8112000 2.080.877 581.574 758.7512001 1.768.653 565.556 808.7872002 1.729.260 585.981 810.1672003 1.735.722 605.020 820.621 guras@milliyet.com.tr Yıllara göre vergi mükellefleri
