Ama, hükümetin eli kolu (maalesef) bağlı durumda. 2004 yılı bütçesinden farklı bir bütçe hazırlama şansı yok.Bu şu demektir: (1) 2005 yılında maaş ve ücretlerde yüzde 10u aşan bir artış beklenmemelidir. (2) 2005 yılında hükümet yatırımları artırmaya çalışacaktır ama, burada da artış sınırlı kalacak, büyük ölçüde yatırım harcaması yapılamayacaktır.Şehirde, köyde yaşayanlar hükümetten hizmet bekliyor. Yol, okul, hastane, karakol bekliyor. İşsizler iş bekliyor. Çalışanlar, emekliler daha iyi maaş - ücret bekliyor. Bunların hepsi hükümetin para harcamasına bağlı.Hükümetin para harcaması ise, bütçeye bağlı. Bütçenin gelirini artırmak, daha çok vergi almak demektir. Bütçenin harcamasını artırmak, daha çok açık vermek, yeni borç yükü altına girmek demektir. Bunları yapamayınca da hükümetin harcayacağı para sınırlıdır.2005 yılı bütçesinin bu hafta sonuna kadar TBMMye sunulması gerekiyor. Ama ortada bütçe yok.Bütçe hazırlıkları Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) ön hazırlıklarına dayanır. DPT ekonominin büyüme durumuna dayalı olarak bir yıl sonraki kaynakları belirler. Bu kaynakların nasıl harcanabileceğini hesaplar. Böylece ortaya bir "kaynaklar - harcamalar dengesi" çıkar. Hükümet bu dengeye göre bütçeyi hazırlar. Bu yıl, bugüne kadar DPTnin yaptığı hesaplar açıklanmadı. 2005 yılı için temel büyüklük tahminleri bilinmiyor. Bu durumda bütçenin nasıl bağlanacağı merak ediliyor. IMFnin 2005 - 2007 "stand - by" dönemini kapsayacak 3 yıllık bir programın varlığı biliniyor da içeriği bilinmiyor. Anlaşıldığı kadarıyla 2005 yılı bütçesi IMF ile ortaklaşa hazırlanan ve içeriği bilinmeyen bu programdaki büyüklüklere uydurulacak.IMFnin Türkiyeden beklentisi nedir? (1) Sıkı para ve maliye politikaları devam etsin. Harcamalar sadece enflasyon oranında artırılsın. (2)Bütçe açığı büyütülmesin. (3) Bütçede faiz dışı fazlaya ayrılan pay azaltılmasın. (4) Faiz ödemeleri için gerekli paraya dokunulmasın.Ben bu yazının altında IMFnin beklentisine uygun olarak 2005 yılı bütçe tahminini veriyorum. Ekonomi yüzde 10 büyüyor, enflasyon beklentisi yüzde 10un altında. Bu çerçevede harcamaları yüzde 10 artırma şansımız var. 2004 yılında ocak - eylül döneminde iç borçlanmada birikimli faiz ortalaması yüzde 26.5 olarak gerçekleşti. Önümüzdeki yıl faiz oranının biraz gerileyeceğini varsaysak bile, iç ve dış borç için 70 katrilyon lira faiz ödeneği ayırmamız gerekecek. Personel harcamalarını yüzde 10un biraz üzerinde artırırsak, faiz dışı fazlada beklenen çizgide kalırsak, yatırımlara 9 katrilyon lira ayırabiliriz. Geliri 2005 yılında 105 katrilyon liradan 120 katrilyon liraya yükseltebilirsek (daha fazla gelir tahmini ek vergi demektir) bütçe açığını 2004 seviyesinde tutarak, bütçeyi bağlayabiliriz.Özetle, 2005 yılı bütçesinin 2004 bütçesinden çok daha büyük ölçüde farklı olmasını, hükümete daha iyi harcama yapma şansı vermesini beklemeye imkân yok. 2005 bütçesi, hükümetin önümüzdeki yıl ne yapacağını (daha doğrusu yapabileceğini) ortaya koyacak. 2005 bütçe tahmini 2004 bütçe hedefHARCAMALAR 165 150 - Faiz 70 66 - Faiz dışı 95 84 - Personel 36 32 - Yatırım 9 6 - Diğer 50 46GELİR 120 105 - Vergi geliri 100 90 - Diğer gelirler 20 15AÇIK 45 45FAİZ DIŞI FAZLA 25 21 (Tahmindir) guras@milliyet.com.tr 2005 bütçesi nasıl olabilir?
