Almancıların Merkez Bankası'ndaki mevduatı 10.5 milyar dolar

Almanya'daki Türklerin, Merkez Bankası'nda açtırdıkları döviz mevduat hesaplarından aldıkları faize vergi ödemediklerinin ihbar edildiği, bu nedenle Merkez Bankası'nın Almanya'daki temsilciliklerine polis ve vergi uzmanlarınca baskın yapıldığı yazıldı. Merkez Bankası yönetimi ihbarı doğruladı. Ancak bu tip hesapların bankanın Ankara'daki merkezinde tutulması nedeniyle Alman yetkililerin Almanya'daki temsilciliklerden herhangi bir belge ve bilgi almalarının söz konusu olmadığını açıkladı.
Merkez bankaları klasik anlatımla, "bankaların bankasıdır". Merkez bankaları diğer bankalarla rekabet etmez. Mevduat kabul etmez.
Fakat bizim Merkez Bankamızın özel bir uygulaması var. Yurtdışındaki (özellikle Almanya'daki) Türklerin tasarruflarını Türkiye'ye çekmek için Merkez Bankası 1976 yılından bu yana özel bir uygulama içinde.
Yurtdışında bankalar mevduat hesaplarına genelde yüzde 3 dolayında düşük faiz ödüyor. Merkez Bankası özel uygulama ile "Kredi Mektuplu Döviz Tevdiat Hesabı" (DTH) açtıranlara yabancı bankaların ödediği faizin iki misli faiz ödemeye başladı. Bu uygulama Almanya'da başladı. Merkez Bankası bu uygulama için Almanya'da en yaygın şube ağına sahip Alman bankası Dresdner Bank ile özel bir anlaşma yaptı. Almanya'daki Türkler herhangi bir Dresdner Bank şubesine gidip, Merkez Bankası'nda DTH hesabı açtırma imkanına sahip oldu. Bu nedenle de bu hesaplar "Dresdner Bank hesabı" olarak anılmaya başladı. Daha sonra uygulama diğer ülkelere de yayıldı. Şimdi yurtdışındaki Türkler hangi ülkede yaşarlarsa yaşasınlar, herhangi bir Türk bankası veya yabancı banka ile Merkez Bankası'na para göndererek DTH hesabı açtırabilirler.
DTH hesabı açtırmanın bir alt limiti var. En az bin dolar veya euro veya 2 bin markı olan için hesap açılıyor. Merkez Bankası 1 yıl vadeli DTH hesabındaki dolara, marka yüzde 7, iki yıl vadeli dolara, marka yüzde 9.5 brüt faiz ödüyor. Bu faizlerde yüzde 15 stopaj (kaynakta vergi) stopajın yüzde 10'u fon kesintisi var. Açık anlatımıyla brüt faizden yüzde 16.5 kesintiden sonra net ödeme yapılıyor.
Merkez Bankası 1994 yılından bu yana yurtdışındaki Türkler için bir de "Süper Döviz Hesabı" (SDH) açıyor. Bu hesapların açılabilmesi için en az 15 bin dolar veya euro veya 30 bin mark yatırmak gerekiyor. İki yıl vadede brüt yüzde 10, 3 yıl vadede brüt yüzde 11 faiz ödeniyor. (Brüt faizlerden yüzde 16.5 vergi ve fon kesintisi yapılıyor.)
Süper Döviz Hesabı'nı vadesinden önce bozdurmak mümkün. En az hesap açma limitinin üzerinde bir geri çekme olduğunda geri çekilen dövize yüzde 2 faiz tahakkuk ettiriliyor. Kalan paranın vade sonunda yüzde 10 veya yüzde 11'den faizi ödeniyor.
Merkez Bankası'nda açılmış bu tür hesapların bakiyesi 10.5 milyar dolar dolayında. Bu para da Türkiye'nin "dış borç hesabı"nda dış borçlar arasında görülüyor.
Normal olan Merkez Bankası'nın "ana işi dışındaki bu tür mevduat hesaplarından" kurtulmasıdır. Bunları bir başka bankaya, örneğin, Ziraat Bankası'na veya istekli özel bankalara devretmesidir. Fakat yurtdışındaki Türk vatandaşlarının alıştığı bu uygulamayı yaralamamak ve kimseyi huzursuz etmemek için bu yapılamıyor.
(Dolara, marka yüksek faiz getirisi sağlayan, yüzde yüz devlet güvencesindeki bu hesaplar hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler "internet"te "www.tcmb.gov.tr" adresine girip DTH hesabı sayfasından istediklerini öğrenebilirler.)

Merkez Bankası yurtdışındaki Türklerin döviz mevduatına ne faiz ödüyor? (*)






(*) Dolar, euro ve Alman markına ödenen faiz.


Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr