“Öne çık: duyduk ki
/iyi bir adammışsın /satılık değilmişsin
/ söylermişsin düşünceni açıkça / düşünmezmişsin kendi çıkarını /kiminkidir o zaman düşündüğün /... / dinle şimdi: biliyoruz düşmanımız olduğunu. onun için / bir duvar önüne götüreceğiz şimdi seni / ama hizmetlerini / ve iyi yanlarını da göz önünde tutarak / iyi bir duvar seçeceğiz sana ve / seni iyi tüfeklerden çıkacak iyi kurşunlarla vurup / iyi bir kürekle iyi toprak atacağız üstüne”.... Sizlere Bertolt Brecht’in “İyi Adamın Sorguya Çekilmesi” başlığıyla Türkçeleştirilen şiirinin bir bölümünü aktardım.
Tiyatroadam, İstanbul’da değişik tiyatro salonlarında bu şiiri yazan Bertolt Brecht’in “Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı” isimli epik tiyatro oyununu sahneliyor. Geçen hafta Beşiktaş Belediyesi’nin Ortaköy’deki Afife Jale salonundaki oyunu izledim.
Bertolt Brecht’in 1941’de, Hitler döneminde yazdığı, 1958’de ilk defa sahnelenen “epik tiyatro” türü bir oyundur.
Halkın sorunları
Epik Tiyatro, anlatıcı, görünenin ardındaki gerçeği göstermeyi hedef alan bir tiyatro türüdür. Siyasi amaçlı bir tiyatro türüdür. Sorunları konu edinir. Hedef seyirci emekçi kesimidir.
Alman şair Bertolt Brecht (1898-1956), oyun yazarı ve tiyatro yönetmenidir. 48 oyunu, yüzlerce şiiri vardır. Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı’nda Birinci Dünya Savaşı sonrası, 1929 Ekonomik Bunalımı’nda büyük sermaye gruplarının çıkar savaşında, bir belediye başkanının aklanmak için çete lideri Arturo Ui ile işbirliği yapması sonucunda, Arturo Ui’nin hızla yükselişi, bir sömürü çarkı oluşturması ve karanlık işlerle, karanlık ilişkilerle bir ülke kaderini nasıl değiştirebildiği anlatılır.
Ankara Sanat Tiyatrosu’nda 1966‘da ahnelenen Asaf Çiyiltepe’nin yönettiği bu oyunda Genco Erkal büyük alkış almıştı. Sonra Erkal ve Zeliha Berksoy, Brecht oyunlarını sürdürdüler. Tiyatroadam ise, oyunu farklı bir yorumla seyirciye sunuyor.
Brecht oyununu, Yücel Erten çevirisiyle Ümit Aydoğdu ve Serdar Akar sahneye koymuş. 8 oyuncu 36 kişiyi canlandırıyor. Ayça Koyunoğlu ve Neslihan Arslan’ı öveyim istiyorum. İkisi de çok başarılı. Ya erkekler: Aşkın Şenol, Berk Yaygın, Çetin Kaya, Deniz Özmen, Fatih Koyunoğlu, Gökhan Azlağ... Altısı da güzel oyun çıkarıyorlar. İzleyeni oyunun içine çekiyor. Tam bilet 30, öğrenci 20 TL. Gidiniz, görünüz.
Bugün yaşadıklarımızın benzerleri başka ülkelerde nasıl yaşanmış? Yaşadıklarımızı ve yaşayacaklarımızı anlamamıza imkân veriyor. “Kişilerin yoktur bir önemi /Çevredir var eden
o dönemi /Siz de görün .../ Resmi değil...Onu içine alan çevreyi”.
