Olayların içinden Piyasalarda uzun süredir "faiz indirimi" bekleyişi var. Piyasalar merkez bankalarının faizi indirmesini istiyor. Merkez bankaları faizi indirdikçe "biraz daha... biraz daha..." bekleyişi ve baskısı sürüyor.Merkez bankaları ise (1) Ekonomide talep düşmesin, ihtiyacı olan kolay ve ucuz para bulsun da harcasın, ekonomide durgunluk başlamasın, işsizlik artmasın diyerek faizi düşürmek istiyor. Gaza basıyor. (2) Ama faizdeki indirim harcamaları gereğinden fazla artırır da enflasyon şaha kalkar mı diyerek korkuyor. Frene basıyor.Borsalarda riski olan piyasa oyuncuları faiz indirimi istiyor. Çünkü faiz iner ise (1) Şirketlerin kredi maliyetleri azalacak ve bilançoları fazla bozulmayacak. (2) Faiz ucuzlayınca faizdeki paranın bir bölümü borsaya yönelecek. Bu iki konudaki gelişme sonucu borsalar ciddi sorunla karşılaşmaktan kurtulacak. Avrupa Merkez Bankası dün yüzde 4 olan faizi indirmedi. İngiltere Merkez Bankası ise bekleneni yaptı. Faizi yüzde 5.50'den yüzde 5.25'e indirdi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean Claude Trichet dünkü basın toplantısında, (1) Her ne kadar talebin ve büyümenin düşeceği konusunda şüpheler var. Amerika ekonomisindeki duraklamanın Avrupa'yı etkilememesi imkânsız ama, Avrupa'da gevşeyen mali politikalara ek olarak parasal gevşemeye şimdilik gitmeyeceğiz dedi. (2) Sürdürülebilir kalkınma ve istihdam Avrupa ülkeleri için çok önemli dedi. (3) Enflasyon orta dönemde sorun olacağa benziyor dedi.Merkez bankaları, ABD'de konut kredisindeki sorunların neden olduğu dalgalanmanın para trafiğini aksatarak krizin finans kesiminden reel kesime atlamasından korkuyor. Para trafiği aksar ise insanlar şirketler harcamayı kesecek. O zaman üretim düşecek, işsizlik artacak. Ekonomiler küçülecek. Durgunluktan korkuluyor Yazının sonunda sayın okuyucularıma indirilmesi tartışılan faiz oranlarının ne olduğu konusunda (Asaf Savaş Akat hocanın dün Vatan'da yayımlanan yazısından yararlanarak) bilgi vereyim: Türkiye'de MB faizi yüzde 15.5 oranında. 2007 enflasyonu yüzde 8.7 oranında. 2008 Enflasyon bekleyişi yüzde 6.5 oranında. Bu durumda Türkiye'de fiili reel faiz (enflasyondan arındırılmış faiz) yüzde 7.3 oranında, 2008 yılında beklenen reel faiz yüzde 9.0 oranında. ABD'de MB faizi yüzde 3 oranında. 2007 enflasyonu yüzde 4.1 oranında. 2008 enflasyonu bekleyişi yüzde 2.8 oranında. Bu durumda ABD'de fiili reel faiz yüzde 1.2 oranında (yani negatif), beklenen reel faiz ise yüzde 0.2 oranında. Dün faiz indirmeyen AB Merkez Bankası'nın faizi yüzde 4 oranında. AB'de 2007 enflasyonu yüzde 3.2 oranında. 2008 enflasyon bekleyişi yüzde 2.3 oranında. Bu durumda fiili reel faiz yüzde 0.8 oranında, beklenen reel faiz yüzde 1.7 oranında. Görülüyor ki, bizim Merkez Bankamızın reel faizi ile ABD ve AB merkez bankalarının faiz oranları arasında dağlar kadar uçurum var. Bu nedenle bizde faiz indirimi bekleyişi ve baskısı devam ediyor. guras@milliyet.com.tr Durgunluk işsizlik demek
