Cep telefonunda yatırımın esası "baz istasyonu" denilen, telefon kullanıcısının bulunduğu noktada, telefonunu açtığında, sisteme bağlanmasını sağlayan teknik donanım. Baz istasyonları ya binanın tepesine, ya bir demir direğe, ya da duvara bağlanıyor. Bir baz istasyonu donanımı 30 bin dolar ile 70 bin dolar arasında harcama gerektiriyor. Turkcellin 5 bin dolayında, Telsimin 3 bin dolayında baz istasyonu olduğu söyleniyor. Aria kapsama alanını genişletmek için devamlı baz istasyonu kuruyor. Bu üçlüye şimdi de Ay-Cell eklendi. Ay-Cell, Türkiyenin dördüncü GSM (cep telefonu) işletmecisi olarak piyasaya çıktı. Cep telefonu pazarına ilk giren Turkcell şimdilerde 11 milyon aboneye, ikinci GSM işletmecisi Telsim 4 milyon aboneye, piyasaya yeni giren Aria 700 bin aboneye hizmet veriyor. Hazinenin bir cebinden öbürüne Üçüncü cep telefonu lisansı ihaleye çıkarılırken, denildi ki, "- Bu ihaleyi kazanan lisans için devlete kaç para ödeyecek ise, ileride Türk Telekom cep telefonu işletmesine başladığında aynı parayı Hazineye ödeyecek." İş Bankası / İtalyan ortaklığı," Aria" lisansına (ana para ve KDV olarak) 3 milyar dolar ödediği için, Türk Telekomun Ay-Celli de işe başlarken lisans ücreti ve KDV olarak Hazineye 3 milyar dolar ödüyor. (Ama bir anlamda bu para Hazinenin bir cebinden çıkıp öbür cebine giriyor. Hazine Telekoma sermaye veriyor. O para sonra lisans ödemesi olarak Hazineye gidiyor). Telekom ileride özelleşecek ama, şimdilik yüzde yüz kamu iktisadi kuruluşu. Ay-Cell de yüzde yüz Telekomun iştiraki. Açık anlatımıyla yüzde yüz kamu sermayeli bir cep telefonu işletmecisi olarak Ay-Cell, şimdi diğer üç özel sektör sermayeli telefon işletmecisi ile kıran kırana rekabete giriyor.Şimdilik 15 milyon abonesi olan cep telefonu pazarının yakın gelecekte 25 - 45 milyona çıkabileceği söyleniyor. Talep artmadan yeni gelenlerin abone bulmaları güç. Bütün çabaları ile abone sayısını artırarak yeni abone kapmaları ve bunun yanında, bağlı oldukları işletmecinin fiyatından ve hizmetinden memnun olmayanları yakalayarak kendilerine çekmeleri gerekiyor. Özelleştirmesi yılan hikayesine dönen Türk Telekom şirketimiz var ya... Bu şirket PTTnin Tsidir. PTTnin posta ve telgrafı gitti. Bu şirkete telefonlar kaldı. Şirket Türkiyedeki 20 milyon sabit telefonu işletiyor. Bu şirketin içinden posta ve telgraf alınırken, içinde bir GSM (cep telefonu) lisansı bırakılması ve böylece de özelleştirilmesinin cazip hale getirilmesi düşünülmüştü. Yatırım savurganlığı Altyapı yatırımları için 150 milyon dolar yatırım yapılan Ay-Cell yönetimi şimdiden nüfusun yüzde 40ını kapsama alanına aldıklarını belirtiyor. Ay-Cellin iki bin baz istasyonu ile 2002de Türkiyenin tamamını kapsayacak şekilde hizmet vereceği söyleniyor. guras@milliyet.com.tr Bir başka olumsuz durum daha var. On yıl önce yola çıkan Turkcell ile Telsim, büyük sayıda abone toplamalarına, aletlerinin belli bölümünü amorti etmelerine rağmen para kazanamıyorlar. Ülke ekonomisi bakımından olumsuz bir durum ise, rekabet nedeniyle cep telefonu işletmecisi şirketlerin gereksiz yatırımlar yapmaları. Aralarında anlaşamadıklarından aynı yere dördünün de ayrı ayrı demir direk dikmeleri, baz istasyonu kurmaları gerekiyor. Beş yıl içinde ülkenin yüzde 90ını kapsama alanına almak zorunda olan yeni işletmecilerin, üç veya on cep telefonu satılabilecek yerleşim yerlerine bile büyük harcamalarla baz istasyonu kurmaları büyük savurganlık oluyor. Faturasını cep telefonu kullanıcıları ve ekonomi ödüyor.
