Ayşe Hanım Teyze 'Mortgage nedir?' diyor

"Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim,"Mortgage, yabancı dilde, ipotek anlamına geliyor. Bizde "mortgage kanunu" çıkaracaklar, bunun Türkçesi "ipotekli kredi" kanunu. Bu kanun ile önce ipotek işlemini yapmak,borcunu ödemeyenin ipotekli malını kolaylıkla ve kısa sürede satıp paraya çevirmek kolaylaştırılacak. Sonra da, ipotek karşılığı gayrimenkul kredisi verecek bankalara uzun vadeli para kaynağı yaratacak bir sistem kurulacak."Ayşe Hanım Teyzem, "Teker teker anlat da daha iyi anlayayım" dedi. Anlattım: "Bugün ipotek karşılığı kredi alanlar borçlarını ödemediğinde, alacaklı olanın ipotekli gayrimenkulü sattırarak nakde çevirmesi çok güç ve zaman alıyor. Mahkeme kararını uygulatmak kolay değil. Bu nedenle ipotekli kredi verecek olanlar çekiniyor. Kanunla bu konuda yeni düzenleme getiriliyor. Bugünlerde Ayşe Hanım Teyzemi sık sık görür oldum. Dün de "Mortgage nedir, ne işe yarayacak, bana bir yararı olacak mı?"diyerek beni sorguya çekti. Her isteyene ipotekli kredi verilebilmesi için kaynağa, daha doğrusu paraya ihtiyaç var. Bankaların kredi kaynakları sınırlı. İpotekli Kredi Kanunu, ipotekli krediler için, uzun vadeli ek bir para kaynağı yaratma düzeni kuracak. Bankalar verdikleri ipotekli krediler karşılığı aldıkları borç senetlerini karşılık göstererek "Varlığa Dayalı Menkul Kıymet" çıkaracak. Açık anlatımıyla, müşterilerinin ipotek senetlerini karşılık göstererek tahvil çıkaracak. Bu tahvilleri satacak. Bunlarla da daha çok müşteriye "ipotekli kredi" verecek."Ayşe Hanım Teyzem heyecanlandı: "Konut kredileri ucuzlayacak. Herkes kira öder gibi ev alacak değil mi?" dedi. "Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim. "Bu sistemi, konut kredisini ucuzlatmaz. Bir miktar pahalı hale getirir. Sadece faiz yükünü kaldırabilecek olanların kolaylıkla konut kredisi almalarını sağlar." Krediler ucuzlayacak mı? Ayşe Hanım Teyzem itiraz etti: "Herkes kredi ucuzlayacak diyor, sen artacak diyorsun" dedi. Anlattım: "İpotekli konut kredisi vermek için, bankalar 5-10-20 yıllık tahvil çıkaracak. Bu tahvilleri satacak. Tahvilleri alacak olanlar iki şeye bakacak: Vadesi ne kadar uzun, faizi ne? Hazinemiz şimdilerde yüzde 20'ler dolayında faizle tahvil bono satabiliyor. Tabii ki bu faizler ileride düşebilir. Ama bugünkü şartlarda, 5-10-20 yıl vadeli tahvil yüzde kaç faizle satılabilir ki, buradan gelecek parayla ucuz ipotek kredisi verilebilsin?Bu kredinin yaygın uygulandığı ABD'de (kabaca) 5 yıl vadeli mevduat sertifikası faizleri yüzde 5, uzun vadeli Hazine tahvili faizi yüzde 4.5 iken, ipotekli kredi karşılığı çıkarılan tahviller yüzde 5.5 dan satılıyor. İpotekli Kredi Karşılığı çıkarılan tahvillerle toplanan para da konut kredisi alacaklara yüzde 6.0-6.5 faiz ile veriliyor. Açık anlatımıyla, ipotekli kredi karşılığı çıkarılacak tahvillerin faizinin Hazine tahvilinin üzerinde olması,ipotekli konut kredisi faizinin de ipotekli kredi karşılığı çıkarılacak tahvil faizinin üzerinde olması şart. Sistem böyle işliyor. Faiz ucuzlamayacak Ayşe Hanım Teyzem " Amerika'da, mortgage taksiti vergiden düşülüyormuş. Bedavaya geliyormuş? Bizde de böyle mi olacak?" diye sordu. Anlattım. "Amerika'da herkes gelir beyannamesi dolduruyor. Bizde çok kimse doğrudan gelir vergisi beyannamesi vermiyor,çok az bordrolu var. Kaldı ki Maliye vergi kaybını göze alamaz. IMF de izin vermez."Ayşe Hanım Teyzem sordu: "O halde bu kanun ne verecek?" "Moral verecek teyzeciğim" dedim. "Seçim öncesi ülkenin morale ihtiyacı var. Bu kanunun kısa dönemde tek yararı, ödenmeyen ipotekli kredilerde gayrimenkulün satışını kolaylaştırması olacak. Bankalarımız, kendi kaynaklarından kredi veriyor. Kaynakları şimdilik yeterli. İpotekli kredi için tahvil çıkarmalarına gerek yok. Çıkarsalar da uzun vadeli tahvilleri satmaları güç. Hem de tahvil çıkardıklarında ipotekli kredi faizleri ucuzlamayacak daha da artacak."Ayşe Hanım Teyzemin yüzü asıldı: "Ben de kanun çıkacak. Krediler ucuzlayacak.Bizim toruna bir ev satın alırım. O büyüyene kadar kira ile borcu ödenir. Torun havadan ev sahibi olur sanıyordum" diye söylenerek uzaklaştı. guras@milliyet.com.tr Vergi teşviki yok