AYŞE TEYZE’YE BÜTÇE SUNUMU
Şu günlerde TBMM’de 2010 yılı bütçesi konuşuluyor. 2010 yılında hükümet nereden para bulacak, nerelere harcayacak? Bütçeyle işte bunlar belirlenecek. Ayşe Teyze sordu, kısaca anlatayım.
Genelde hükümet ne kadar vergi toplayabilirse o kadar hizmet yapar. Topladığı vergiden daha fazla hizmet yapabilmesi için borçlanması gerekir.
Hükümet 2009 yılında kriz nedeniyle vergi toplayamadı. 11 milyar TL borçlanacak iken, 62 milyar borçlanmaya mecbur.
2009 yılında 2002 milyar TL vergi toplayacağını tahmin ediyordu. 163 milyar TL toplayabileceği anlaşılıyor. 2010 yılı için vergi tahmini 193 milyar TL (2009’dan 30 milyar TL daha fazla vergi toplayabilmesi 2010’da ekonominin coşmasına bağlı). Bu iyimser vergi tahminine rağmen 2010 yılı bütçesi 50 milyar TL açık verecek. Açık anlatımıyla, 2010’da da hükümet olağan harcamaları yapabilmek için borçlanacak.
Memurların durumu sağlam
Acaba 2010 bütçesi kime ne getirecek? İnsanlarımızın hayatını nasıl etkileyecek?
- Vergi gelirleri 193 milyar TL olacak. Bunun yüzde 37’si olan 71 milyar TL ile 3 milyon kamu personelinin maaşı ve sosyal güvenlik ödemeleri karşılanacak. Memurlara enflasyon kadar(en az yüzde 5) zam var. Hiçbir memur işini kaybetmeyecek.
- Vergi gelirlerinin yüzde 30’u ile (56 milyar TL ile) borçların faizi ödenecek. Hazine’den tahvil ve bono alan bankalar, kurumlar ve kişilerin faiz ödemeleri aksamayacak.
- Devletin yaygınlaştırdığı sağlık hizmetlerinin aksamaması, sosyal güvenlik kuruluşlarının açıklarının kapatılması için cari transferler faslından 50 milyar dolayında ödenek ayırılacak.
- Vergi gelirlerinden kanun gereği olarak mahalli idarelere 20 milyar TL kadar para ayırılacak.
Toplayınız bu 4 kalemdeki harcamaları, 197 milyar ediyor. Vergi gelirleri bittttiiiii!..
Halka nasıl hizmet edeceğiz? Halka hizmet için nereden para bulacağız? Bereket, devletin diğer gelir kalemlerinden 43 milyar TL gelir beklentisi var. 50 milyar da borçlanırsa, işte bu paralarla da halka hizmet verecek?..
Açık anlatımıyla, memur maaşı, faiz, sosyal güvenlik kurumlarına ve mahalli idarelere aktarılan paralardan sonra, Hazine’de halka hizmet için harcanacak para kalmıyor gibi.
Hizmet için para yok
Devlet yatırıma para ayıracak ki, yol yapsın, içme suyu getirsin, iş imkânı yaratsın. Köy-Des’e Bel-Des’e para bulacak ki hizmetler yayılsın. Tarım desteklemeye para ayıracak ki tarımsal üretim artsın. Hane halkına doğrudan destek verecek ki işsizler, yoksullar, muhtaçlar aç ve açıkta kalmasın.
Unutmayınız: 2009 yılında kriz Türkiye ekonomisini, Türk insanını ezdi. İşsizlik zaten çoktu. Daha da arttı. Anadolu’da yaprak kımıldamıyor. Bütçe hazırlanırken bu özel durumu dikkate almak gerekir.
Bu nedenle, 2010 bütçesinin (1) Duran üretimi (ekonomiyi) canlandırmaya, (2) Krizden ezilenlere destek vermeye yönelik özel bir bütçe olması gerekir.
Memurun parası, faiz, sosyal güvenlik kurumlarına ve mahalli idarelere aktarılacak paralar kısılamayacağına, vergi geliri artırılamayacağına göre tek çözüm yolu “gözü karartarak” (1) Ekonomiyi canlandırmaya (2) Krizden ezilen kesimi desteklemeye dönük politikaların finansmanı için 2010 yılında daha fazla borçlanmayı göze almaktır.
Mali disiplin, bütçe denkliği gibi hikâyeler 2010 yılında “sökmez”!.. Ekonomi yerlerde sürünüyor, ayağa kalkamıyorsa, insanlar işsizlikten, aç ve perişan ise, “ mali disiplin”e uydu diyerek kimseye madalya verilmez.
