Dinoma futbol takımının stadyumu Minsk şehrinin ortasında. Stadyum çevresindeki geniş otopark, maç yapılmayan günlerde işportacılara kiralanıyor. Günde 3 ABD doları kira ödeyen, portatif (örneğin 2 metreye 2 metre) bir kabin kurarak, değişik eşyaları satıyor. Satılan malların çoğu Türkiye’den Beyaz Rus (Bellarus) hanımların bavul ile taşıdıkları mallar.
İstanbul’dan Belavia Havayolları’nın Rus yapımı Tupolev uçağı haftanın iki günü Mins şehrine gidip geliyor. İki saat süren yolculukta ön sıradaki dört beş Türk dışındaki yolcular bavul ile Minsk’e eşya taşıyan Beyaz Rus hanımlardı.
Türkiye’den bavul ticareti ile alınan malların nerede satıldığını görmek istediğim için beni Dinamo Stadyumu’na götürdüler. Beyaz Rus işportacılar arasında Silvanlı bir vatandaşımıza rastladım. On iki yıl önce Güneydoğu Anadolu’daki çatışmalara karıştığı için buralara kaçmış. On iki yıldır Türkiye’ye dönememiş. "Burada Türkiye’den gelen malları satarak anneme babama para gönderiyorum, iki kardeşimi de okutuyorum" diyor.
Dinamo Stadyumu’nun tam karşısındaki Svisloç Oteli, Stalin’in en sevdiği otel imiş. Şimdi bu otel bizim Prenses Otelleri zincirine katılmış. Sudi Özkan burada Minsk’in en büyük casinosunu inşa ediyor. Ana meydandaki eski Minsk Oteli’ni, Ali Rıza Arslan isimli müteahhitimizin Ensas İnşaat Şirketi 14 ayda yenilemiş, şehrin en lüks oteli haline dönüştürmüş.
Türklere ait Minselko firması da nehrin kenarında Juravinka Turistik Tesisleri’ni yapmış, işletiyor. Bu tesislerde lokantalar, gece kulübü, spor tesisleri ve casino var.
Beyaz Rusya (Belarus) Avrupa’nın kuzeyine doğru, Rusya Federasyonu Ukrayna, Polonya, Litvanya ve Letanya arasında 230 bin KM2 toprağı olan, 11 milyon nüfuslu bir devlet. Uzun yıllar Polonya ve SSCB hakimiyetinde kaldıktan sonra 1991 yılında bağımsızlığına kavuşmuş. İki meclisli bir parlamentosu var ama, seçim ile iktidara gelen Devlet Başkanı Aleksandr Lukashenka, ülkenin tek hakimi. Eski bir kolektif çiftlik yöneticisi olarak, bugün dünyada "devletçi sosyalizmi" hala sürdürebilen tek lider.
Belarus Avrupa’nın en düz topraklarına sahip. Bütün harpler bu topraklarda olmuş. Napolyon ve Hitler döneminde taş üzerinde taş kalmamış. Yapıların çoğu 1945’ten sonra yapılan yapılar. Toplam işgücünün yüzde 27’si sanayide, yüzde 17’si tarımda çalışıyor. Kişi başı milli geliri 850 dolar. Fakat bir süre gelen komünist rejim benzeri sistem nedeniyle kimse hayatından şikayet etmiyor. Ev kirası, eğitim, sağlık hizmetleri sorun değil. Aç ve açıkta kimse yok.
Ülkenin ihracatı 6.6 milyar dolar, ithalatı 6.7 milyar dolar. Biz 19.5 milyon dolarlık mal satıyoruz, 16.9 milyon dolarlık mal alıyoruz. Belarus’un ihracatında ağır kamyon ve güçlü traktör, buzdolabı, TV gibi sanayi ürünleri önem taşıyor. Üretiminin yüzde 80’nini Rusya Federasyonu’na ihraç eden Horizont TV fabrikası Türk fimraları ile ortak üretime yönelmiş. Geçen yıl Vestel’den 100 bin, Beko’dan 10 bin TV almış. Vestel ile ortak üretim imkanını geliştirme arayışında.
Belarus’ta sanat, kültür faaliyetleri çok yoğun. Dört yıl süre ile Türkiye’yi Belarus’ta temsil eden hanım Büyükelçimiz Şule Soysal, siyasi ilişkiler yanında, ekonomik ve kültürel ilişkileri de geliştirmede çok başarılı olmuş. Üniversitelerde, okullarda Türkçe dili öğrenimi yaygınlaşmış. Belarus halkı tatil için Türkiye’yi tercih ediyor. Belarus medyasında, gazetelerde, TV’lerde devamlı olarak Türkiye ile ilgili haberler yayımlanıyor.
Büyükelçinin faaliyetlerinden söz ediliyor. Devlet Başkanı Lukeshenka ve ekibi ile iyi ilişkileri nedeniyle büyükelçimiz yabancı temsilciler arasında da öne çıkmış. En önemlisi, Türk işadamlarına Belarus’taki yeniden yapılanma faaliyetlerinde iş imkanı yaratmadaki çabaları. Şu günlerde tüm önemli projelerde sadece Türk firmaları sorumluluk üstlenmiş durumda.
