Ekonomi son 3 ayda yüzde 10.3, son 6 ayda yüzde 11.0 büyüdü. Neye göre büyüdü? Geçen yılın aynı dönemlerine göre büyüdü.
- Geçen yılın ikinci 3 aylık döneminde (Nisan-mayıs-haziran aylarında) ekonomi (2008 yılının aynı dönemine göre) yüzde 7.6 oranında küçülmüştü. Bu yılın ikinci 3 aylık döneminde (geçen yılın aynı dönemine küçülen milli gelire göre) yüzde 10.3 büyüdü.
- Aynı şekilde geçen yılın ilk 6 ayında yüzde 12.2 oranında küçülen ekonomi, bu yıl (geçen yılın ilk 6 ayına göre) yüzde 11.0 oranında büyüdü.
Oranlara bakılarak neyin ne olduğu anlaşılmayabilir. Büyüklüklere bakmak daha iyi olur. Milli gelir belli bir dönemde (3 ayda, 6 ayda, 12 ayda) ülkede üretilen mal ve hizmetlerin parasal (katma) değerinin toplamıdır. Enflasyon etkisini yok etmek için rakamlar 1998 yılı sabit fiyatına dönüştürülerek değerlendirilir.
- Yılın ikinci 3 aylık döneminde 2008 yılında yaratılan milli gelir 25.2 milyar TL idi. 2009 yılında 23.2 milyar TL’ye indi. Bu yılın ikinci üç ayında 25.7 milyar TL oldu. Demek ki bu yılın ikinci 3 ayındaki üretim ile kriz öncesi rakamı yakalamış durumdayız.
- Yılın ilk 6 ayında yaratılan milli gelir 2008 yılında 49.6 milyar TL idi. 2009 yılında bu rakam 44.0 milyar TL’ye indi. Bu yıl yılın ilk 6 ayında milli gelir 49.0 milyar TL olarak gerçekleşti.
Demek ki, yılın ilk 6 ayında büyüme geçen yılın aynı döneminin üzerinde, 2008 yılının rakamını hemen hemen yakalamış durumda.
2008‘i yakalamaya çalışıyoruz
2010 yılının Eylül ayındayız (İkinci 3 aylık dönemin sonundayız) Eğer bu 3 aylık dönemde ve gelecek 3 aylık dönemde de büyüme yılın ilk yarısındaki gibi devam ederse 12 aylık büyüme yüzde 6’nın üzerine çıkar.
2009 yılında 12 ayda milli gelir sabit fiyatlarla 97.1 milyar TL olarak gerçekleşmişti. Yüzde 6 büyüme için bu rakamın 2010 yılında 103 milyar dolar olması gerekir. İlk 6 ayda 49 milyar TL’yi yakaladık. İkinci 6 ayda 54 milyar TL milli gelir rakamı elde edilirse, yüzde 6 büyüme yakalanır.
(Burada dikkat edilmesi gereken yüzde 6 büyüme ile krizdeki kayıpların ancak karşılanabileceğidir. Unutulmasın ki, kriz öncesi 2008 yılı milli geliri 101.9 milyar TL idi. Yüzde 6 büyüme ile 103 milyar rakamına ulaşılırsa, ekonomi yüzde 6 büyümekle ancak 2008 yılındaki çizgiye geri dönmüş olacak.)
Ekonominin krizde indiği çukurdan, kriz öncesi bulunduğu çizgiye dönmesi iyidir. Sevinilecek bir gelişmedir. Eski çizgiye döndükten sonra büyümenin devam etmesi beklenir. Çünkü büyüme demek, aş demektir, iş demektir. Büyüme gelir getirir, istihdam artışına imkân verir.
Lokomotif sanayi üretimi
Yazının sonunda büyüme ile ilgili birkaç önemli gelişmeye dikkat çekeceğim.
- Büyümenin lokomotifi imalat sanayidir. İmalat sanayi büyüyünce ticaret ve ulaştırma sektörleri de büyüyor. Bu 3 kesimim milli gelir içindeki ağırlığı yüzde 50’nin üzerinde. Yılın ilk 6 ayında 1998 fiyatlarıyla imalat sanayi üretimi 2008 yılında 12.7 milyar TL idi. 2009’da 10.6 milyar TL’ye geriledi. Bu yıl 12.5 milyar TL oldu. Görülüyor ki imalat sanayi kriz öncesi çizgiyi yakalamak üzere...
- Milli gelirin yüzde 71.7’sini hane halkı tüketiyor. Hane halkının toplam tüketimi 1998 fiyatları ile 2008 yılının ilk yarısında 35.2 milyar TL idi. 2009 yılında 32.7 TL’ye geriledi. Bu yılın ilk yarısında 35.1 milyar TL oldu. Görülüyor ki hane halkı tüketim harcamaları kriz öncesi çizgiye gelmese de o çizgiye yaklaşmış durumda.
- Toplam yatırım harcamaları 2008 yılının ilk yarısında 12.9 milyar TL idi. 2009 yılında 9.2 milyar TL oldu. Bu yılın ilk yarısında 11.2 milyar TL. olarak gerçekleşti. Yatırımlarda kriz öncesi çizginin uzağındayız.
Özetle, krizde indiğimiz çukurdan çıkmak üzereyiz. Bu çok önemlidir. Çukurdan yılsonuna kadar çıkacağız. Önce 2008 yılında ulaştığımız çizgiye geri döneceğiz, 2011 yılından itibaren de 2 yıl önce ulaştığımız çizgiden başlayarak ekonomiyi büyütmeye başlayacağız.
