Can pazarında ekmek parası

Taliban daha önce de Kabil - Kandahar karayolunu yapan bir başka şantiyeye baskın düzenlemiş, Gülsan - Çukurova şantiyesi mühendislerinden Hasan Önalı kaçırmıştı.Kabil - Kandahar karayolunu dört Türk inşaat firması, dört bölüm halinde inşa ediyor. Baskına uğrayan şantiye Kabile 250 km. uzaklıkta. Yüzün üstünde Türk müteahhidi Afganistanda 413 milyon dolarlık iş yapıyor. Türk taahhüt firmaları, Gülsan, Kolin, Çukurova, Tepe, Yüksel, Mensel, Makimsan, Seyaş, Zafer, Delta, ZMD, Enteş, Limak, Sürcon, Karizma, Çapı inşaat ve mühendislik şirketleri Afganistanda iş almış, kontrat yapmış, şantiye kurmuş, işe başlamış durumda.Bu şantiyelerde yüzlerle Türk mühendis, binlerle Türk işçi çalışıyor.Afganistanda değişik yol yapımı projelerini üstlenen Gülsan - Çukurova Ortak Girişimi yöneticisi yüksek mühendis Mehmet Gül, 6 bin metrekare büyüklüğündeki şantiyelerinde Türkiyeden götürdükleri 600 işçi ve mühendis ile değişik bölgelerde yollar yaptıklarını anlatıyor.Mehmet Gülden öğrendiğime göre, Türk müteahhitlerinin Afganistanda tek sorunları "güvenlik". Başkent ve ana yollar dışındaki bölgelerde büyük sorunlar yaşanıyor.Türk müteahhitler, mühendisler ve işçiler Amerikan ve Afgan askerlerin koruduğu şantiyelerde yaşıyor ve çalışıyor. Türkler Afganistanda ekmek parası için "can pazarında boğuşuyor".Anlaşıldığı kadarı ile, işlerin çoğu "sub - contrat", olarak Amerikan firmalarına bağımlı işler. Çünkü büyük projelerin finansmanını genelde ABD hükümeti karşılıyor. Dünya Bankası ile Asya Kalkınma Bankası tarafından finanse edilen işlerde ise Türk müteahhitlerinin doğrudan bağlantı şansının bulunduğuna işaret ediliyor.Dışişleri Bakanlığı Afganistan ve Irak Koordinatörü Ahmet Rıfat Ökçün, Levent Akbay ile yaptığı söyleşide, "Afganistan, tarihin her döneminde kavşak noktası oldu. Şimdi para da var... Türk müteahhitleri ile ihracatçıları Afganistan pazarına önem vermeli" diyor. Ökçün, müteahhitlerin önemli işler almalarına karşılık ihracatın hala 25 milyon doları geçmemesinden yakınıyor. Pakistan ve İranlıların Afganistan iç pazarından yararlanmalarına dikkat çekiyor.Ahmet Rıfat Ökçüne göre biz genelde Iraktan büyük bekleyiş içinde olduğumuz için Afganistanı ihmal ediyoruz. Halbuki Irakta ne olacağı işlerin nasıl açılacağı belirsiz olmasına karşılık Afganistanda da pazar canlanmaya başlamış durumda. Ve de Afganistanda para var.Türk Müteahhitler Birliğinin açıkladığı rakamlara göre, Türk müteahhitlik firmaları yurtdışında iş almaya başladıkları 1972 yılından bu yana 51 ülkede toplam 38 milyar dolarlık 1.564 iş üstlendiler. Aldıkları işlerin 30 milyar dolarlık bölümünü tamamladılar. Devam eden işlerin toplam proje toplamı 8 milyar dolar.Türk müteahhitlik firmaları en büyük işleri sırasıyla, Libya, Rusya, Suudi Arabistan, Türkmenistan, Kazakistan, Irak ve Pakistanda yaptılar.2003 yılında Türk müteahhitlik firmaları yurtdışında 1.0 milyar dolarlık iş üstlendiler. Geçen yıl, Rusyadan sonra en çok Afganistandan iş alındı. Afganistan can pazarı ama... Ne yaparsınız ki, "memlekette evlad - ü ayal" var... Ve ekmek bekliyor!.. İş nerede, ekmek orada... Afganistanda Kabil - Kandahar karayolu inşaatının şantiyesine ait araca pusu kuran Taliban üyeleri aracı koruyan Afgan askerler ile silahlı çatışmaya girdi. İki Afgan askeri ile şantiyede çalışan 29 yaşındaki Türk mühendis Tolga Erdem vuruldu, öldü. Taliban, şantiye şefi Karayollarının eski mensuplarından 50 yaşındaki mühendis Salih Aksoy ile tercümanını kaçırdı. Afganistan 193.584Azerbaycan 11.224Bulgaristan 51.836Cezayir 52.363Fas 26.000Gürcistan 1.990Irak 26.540Kazakistan 27.622Libya 83.586Özbekistan 3.100Polonya 35.463Rusya Federasyonu 327.753Suudi Arabistan 170.724Tacikistan 26.313Türkmenistan 37.100GENEL TOPLAM 1.080.198 Kaynak: Türkiye Müteahhitler Birliği. guras@milliyet.com.tr Müteahhitlerimiz 2003te hangi ülkede ne kadar iş üstlendi? (Bin $)