O eskidendi... Artık dövizi bizim bankalarımız ve özel sektörümüz getiriyor. Dışarıdan yüzde 5-7 faizle borçlanarak ülkeye döviz getiriyorlar.Haziran sonu itibariyle yabancıların son 12 ayda hisse senedi ve tahvil için Türkiye'ye getirdikleri net döviz 3 milyar dolardır ama... Son altı ayda durum değişti. 2006 yılının ilk yarısında yabancılar bono ve hisse senedi için döviz getirdi. Net 2.2 milyar dolar götürdü.Buna karşılık bizim bankalarımız ve özel sektörümüz yurtdışında borçlanıp, kredi olarak ülkeye 2006 yılının ilk 6 ayında 19 milyar dolar, hazirandan geriye 12 aylık dönemde 32 milyar dolar döviz getirdiler. Türkiye'de döviz bolluğunun sebebi eskiden yabancıların getirdiği "sıcak para" idi. Eskiden yabancılar bono ve hisse senedi satın almak için sıcak para getirirdi. Bankalarımızın ve özel sektörümüzün şimdilerde ülkeye getirdikleri döviz, ülkenin döviz açığı (cari açık) rakamının çok üzerine çıktı.Yabancıların yatırım için, özellikle şirket satın almak, özelleştirilen kuruluşların parasını ödemek için getirdikleri döviz, altı ayda 8.8 milyar dolar, son bir yılda 16.7 milyar dolardır.Son altı ayda 18.6 milyar dolar döviz açığına karşılık ülkeye sermaye hareketi ile 28.3 milyar dolar döviz girdi. Son bir yıldaki 28.6 milyar dolar açığa karşılık sermaye hareketi ile giren döviz 54.3 milyar dolara ulaştı.Özetle, görülüyor ki, artık döviz açığımızı yabancıların getirdiği "sıcak para" ile kapatmıyoruz. Döviz açığını kapatan ve de döviz bolluğuna yol açarak döviz fiyatını düşüren bizim bankalarımızın ve özel sektörümüzün yurtdışından borçlanarak getirdikleri dövizler. Yabancı yerine özel sektör Bankalarımız ve özel sektör neden yurtdışından borçlanıyor? Neden döviz getiriyor? (1) Yurtdışında döviz bolluğu var. Döviz kredileri ucuz. (2) Türkiye'de faizler yüksek. Özel sektör yurtdışından yüzde 5-7 faizle kredi bulurken Hazine ortalama yüzde 22 faizle borçlanıyor. Kredi faizleri de yüzde 25'lerde dolanıyor. (3) Bazı bankalar ve özel sektör kuruluşları kendi ihtiyacı için yurt dışından ucuz kredi kullanıyor. (4) Bazıları ise yurtdışından yüzde 5-7 faizle buldukları dövizi, Türk lirasına çevirerek Hazine'ye yüzde 22 faizle satıyor. Para kazanıyor. (5) Merkez Bankası'nın döviz fiyatını ucuz tutmak için faizi devamlı yükselteceğinin anlaşılması özel bankaların ve özel sektörün kur riskinden korkmadan daha çok döviz borcu yükü altına girmelerini teşvik ediyor.İşte döviz çarkı şimdilik böyle dönüyor. uras.gif guras@milliyet.com.tr Döviz hem bol, hem ucuz
