Üretim yılın ilk yarısında 5.2 oranında arttı. Altıncı aydan bu yana da üretim artışı devam ediyor. Bu gidiş ile yıl sonunda yüzde 6, yüzde 7 oranında büyümeyi yakalayabileceğiz. Hatta daha yüksek bir büyüme de mümkün.
Ancccaaaakkk... İşin ancakı var... Geçen yılın ilk yarısında üretim 6.1 oranında azalmıştı. Bu yılın yüzde 5.2 oranındaki artışı, geçen yılın yüzde 6.1 gerilemiş çizginin üzerindeki artıştır.
Rakam vereyim. Yılın ilk altı ayındaki milli gelirimiz (dolar olarak) 2000 yılında 83 milyar dolardı. 2001’de kriz nedeniyle yılın ilk yarısında 65 milyar dolara düştü. Fakirleştik. Bu yıl geçen yılın rakamının üzerine çıktık 79 milyar dolar oldu. Ama 79 milyar dolar, 2000 yılının ilk altı aylık milli gelir rakamının gerisinde.
Milli gelir: Belli bir dönemde (üç ayda, altı ayda, bir yılda) ülkedeki mal ve hizmet üretimindeki değer (katma değer) artışıdır. Kayıtlı ekonomi, kayıtsız ekonomi, ev ekonomisi bütün üretim milli gelir hesabına girer.
Milli gelir, genel bir tanımdır. Milli gelir tanımının içinde "gayri safi yurt içi hasıla" (GSYİH) ve "gayri safi milli hasıla" (GSMH) diye iki farklı tanım yer alır.
Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH); yurtiçinde belli bir dönemdeki mal ve hizmetin parasal (katma) değerini gösterir.
Gayri safi milli hasıla (GSMH): Yurtdışından ekonomiye eklenen gelirler (faktör gelirleri) ile dışına çıkan gelirlerin (faktör gelirlerinin) net rakamının GSYİH’ye eklenmesi veya çıkarılması ile bulunur.
Açık anlatımıyla GSYİH sadece içerideki üretim değerini gösterirken, GSMH, içerideki üretim değerinden dışarıya çıkan değer ve dışarıdan içeriye giren değer ile birlikte, ülkenin o dönemdeki toplam üretim değerini ortaya koyar.
Bu yılın ilk yarısında GSYİH’ye yüzde 5.2 büyüdü. Fakat altı ayda yurtdışına net faktör geliri çıkışı olduğundan GSMH artışı yüzde 4.7’ye düştü.
Bu yılın ilk altı ayında GSYİH artışının gerisinde sanayideki yüzde 7.7 büyüme var. Tarımdaki büyüme yüzde 1.9’da kaldı. İnşaat küçülmeyi sürdürürken ticarette büyüme görüldü.
Bakınız geçen yıla göre başlıca sektörler yılın ilk yarısında nasıl büyüdü de, sonuçta GSYİH ve GSMH artışı ne oldu?
Milli gelir önce üretime dayalı hesaplanır. Sonra acaba bu üretimden gelen para nasıl harcanmış diyerek harcamaya göre bir hesap yapılır.
Milli gelirin, harcanış şekli ülkede paranın nereye gittiğini gösterir. Geçen yılın ilk yarısında tüketim harcamaları yüzde 7.5 azalmıştı.
Bu yılın ilk yarısında o azalan çizginin sadece 0.5 üzerine çıkıldığı anlaşılıyor. Tüketim harcamalarında geçen yılki azalmanın telafi edilmediği yatırım harcamalarındaki gerilemenin sürdüğü anlaşılıyor. Tek artış kalemi ithalat. Piyasadaki durgunluğun nedeni burada ortaya çıkıyor:
Bakınız geçen yıla göre milli gelir harcamalarında kesimleri göre nasıl bir değişim gerçekleşti:
Bu gidiş nasıl bir gidiş? Bu gidiş ümit verici bir gidiş. Her ne kadar yılın ilk yarısında tarımdaki artış yüzde 1.9 ise de hasat dönemi ikinci yarıda. İkinci yarıda tarımdaki büyüme oranı artar.
Sanayide ilk yarıdaki artış üçüncü üç ayda da devam ediyor. Eylülden sonra bir felaket başımıza gelmez ise sanayi üretim artışı sürer gider.
Netice olarak biz bu yılı beklenmedik bir biçimde yüzde 6, yüzde 7 büyüme ile tamamlarız.
