Gene de en güvenilir olanı 'Rus gazı'

ABD'nin bizim sınır komşularımıza uyguladığı ambargolardan biz devamlı zarar görüyoruz. Irak ambargosu başlamadan Türkiye Irak'a en fazla mal satan ülkeydi. Şimdilerde Irak pazarını ABD ele geçirmiş durumda. İran da bizim için önemli bir sınır komşusu. ABD ambargo uygulamasını başlatabilirse bu pazarı da kaybedeceğiz. İran gazı keserek Türkiye'ye "gözdağı" verdi. Bunu bilelim. Neden gözdağı verdi? Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 2006 Aralık ayında 15 üyenin desteğiyle 1737 sayılı kararıyla İran'a ambargo uygulamasını başlattı. Nükleer programla ilgili 10 İran kuruluşu ile 12 İranlı işadamının yurtdışındaki mal varlığına el konuldu. İki ay içinde İran nükleer programı durdurmazsa ekonomik ve ticari yaptırım başlayacak. Türkiye BMGK kararlarına uyacağını açıkladı. Enerji politikaları uzmanı ODTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Osman Sevaioğlu, bir başka konuya işaret ediyor. Sevaioğlu'na göre, "AKP'nin Irak, Lübnan ve Filistin'de oynamakta olduğu 'sunni' bölge hâkimiyeti ve Hamas politikası İran'ı rahatsız ediyor. Saddam'ın idamında Türkiye'nin ABD yanlısı yaklaşımı İran'ı rahatsız etti."İran, çevremizde Rusya'dan sonra en fazla doğalgaz rezervine sahip ülkedir. Soğuğu sebep göstererek doğalgaz musluğunu kapatması, kabul edilebilir bir neden olamaz.Rusya'ya güvenilmez, diyerek alternatif arıyoruz ama, alternatif kaynaklar daha güvenilmez. Türkmen gazı alacaktık. Türkmenistan çark etti. Şahdeniz'den gaz alacağız diyerek 630 milyon dolarlık yatırımla yılda 26 milyar metreküp gaz getirecek boru hattını tamamladık. Bu boru hattıyla Azeri gazı Gürcistan üzerinden Türkiye'ye getirilecekti. Anlaşma imzalandı, Azerbaycan gaz vermiyor. Gürcistan bize gelecek gaza el koyuyor. İran tavır koyuyor Karadeniz altından boruyla Rus gazını getiren projeyi kötüledik. Yolsuzluklar oldu. Proje maliyeti nedeniyle gaz fiyatı yükseldi. Ama en güvenilir hat bu oldu.Mavi Akım hattından günde 27-29 milyon metreküp gaz gönderen Rusya şimdilerde İran gazının açığını kapatmak için günde 26 milyon metreküp gaz basıyor. Trakya hattından günde 42 milyon metreküp yerine 47 milyon metreküp gaz yolluyor.Görülüyor ki İran'a güvenilemeyecek. Dost ve kardeş bildiğimiz Türkmenistan'dan, Azerbaycan'dan, Kazakistan'dan hayır yok.Bu ülkelerle ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirme çabalarımızı sürdürelim ama ilişkilerin istikrarlı olamayacağını da bilelim. Dünyanın bu köşesinde, böyle dostlar ve düşmanlar arasında durumu idare etmek güç. Ama mecburuz. En pahalı gaz, olmayan gaz İspatlanmış Rezerv (bcm) 2004 Üretim (bcm)Azerbaycan 1370.00 4.60İran 27500.00 85.50Kazakistan 3000.00 18.50Özbekistan 1860.00 55.00Rusya 48000.00 589.00Türkmenistan 2900.00 54.60Toplam 84630.00 807.20 Kaynak: Prof. Dr. Osman Sevaioğlu'nun çalışması. guras@milliyet.com.tr Doğalgaz rezervleri ve üretim (Milyar m3/bcm)