Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

(1) Halkbank, özelliği olan, ekonomide belli bir yeri olan bankadır. Diğer bankalara benzemez. Özelleştirildikten sonra onun yaptığı tür bankacılığı başka bankalar yapamaz.(2) Bugün Avrupa'nın hemen her ülkesinde, Kanada'da ve Kuzey Afrika ülkelerinde "halk bankaları" sistemi yaşıyor. Yaşatılıyor.Başka bankalardan kredi alma imkânı olmayan esnaf ve küçük sanatkâr için özel bir kredi müessesesi kurma fikri Alman Schulze Delitsch'e aittir. "Orta sınıf" adı verilen esnaf ve küçük sanat erbabı için ilk halk bankası 1890 yılında Almanya'da kuruldu. Hızla diğer Avrupa şehirlerine yayıldı. Hükümet Halkbank'ı seçimden önce özelleştirmeye kararlı. Ne yazık ki ne AKP'nin ve ne de muhalefetteki partilerin liderleri ve yöneticileri Halkbank'ın ne olduğunu bilmiyor. Bilseler AKP'liler seçim öncesi Halkbank'ın özelleştirilmesini ağızlarına almazlar. Diğer partililer Halkbank özelleştiriliyor diyerek kıyameti koparırlar. Orta sınıf için kurulan özel bankanın benzerini Raiffeisen isimli bir başka Alman çiftçiler için oluşturdu. Bu kredi müesseseleri de önce Raiffeisen sandıkları, daha sonra da ziraat bankaları olarak Avrupa'da yayıldı.Bizim Ziraat Bankamızın kuruluşunda da Raiffeisen modeli esas alındı (uzun hikâyedir. Özetle anlatıyorum). Halkbank için 1935 yılında Schulze Delitsch modeline dayalı bir mevzuat hazırlandı. Esnaf ve küçük sanatkârlara kredi verecek halk bankası ve sandıklarının kuruluşu 1938 yılında gerçekleştirildi. Ziraat Bankası da Halk Bankası ve sandıkları da bizde mahalli sermayeyle kuruldu. Sonra bu bankalar devlet bankası haline getirildi. 1950'li yıllardan sonra Halkbank esnaf ve küçük sanayicinin teşkilatlanmasına öncülük etti. Esnaf ve sanatkâr derneklerinin, esnaf kefalet kooperatiflerinin kurulmasını destekledi.Halkbank uzun yıllar esnaf ve sanatkârları kredilendiren tek banka oldu. Türkiye'de küçük sanat erbabının gelişmesi, makineleşmesi, KOBİ'leşmesi Halkbank sayesinde oldu.Halkbank'ı esnaf ve sanayicilere verilen krediler batırmadı. Halkbank'ı 1990'lı yılların ortasında, politik kararlarla ona buna, batıkçılara, hortumculara dağıttığı krediler batırdı. Bizde 1938'de kuruldu Bugün sanayide en ileri aşamaya gelmiş Avrupa ülkelerinde bile halk bankaları küresel alanda ün yapmış dev bankalar yanında yaşamaya devam ediyor... Yaşatılıyor. Çünkü bu bankalar orta sınıfın bankası. Orta sınıf, her ülkede ekonomik ve sosyal yapının temel direği.Halkbank illa da ucuz faizli kredi vererek zarar etmek zorunda değildir. Ama devlet bütçesinden belli kesimler desteklenecek ise, bu tür bir kredi müessesesine ihtiyaç vardır. Başka bankaların kapısından giremeyen üretici kesim için devletin yardımcı olması zorunludur.Diyelim ki, politikacıların Halkbank'ın öneminden haberi yok. Sesleri onun için çıkmıyor... Ya Halkbank'ın kredisiyle yaşayan, büyüyen esnaf ve küçük sanayicilerin KOBİ'lerin sesi neden çıkmıyor? Hani Türkiye'de 6 milyon esnaf ve sanatkâr vardı?.. Hani işletmelerin yüzde 99.7'si KOBİ idi? KOBİ'lerdeki çalışanların sayısı 1.5 milyon idi?.. Her neyse... Demek ki, "Ecel gelmiş cihane... özelleştirme bahane"... Halkbank özelleştirilecek, pardon, döviz karşılığı satılacaktır... Orta sınıfın bankası Çalışan sayısı Toplamlar Dağılım (%) İşyeri Toplam İşyeri Toplam1-9 248.708 592.772 90.3 27.711-49 21.390 448.163 7.8 20.950-99 2.438 168.146 0.9 7.9100-150 1.073 131.418 0.4 6.2151-249 782 149.033 0.3 7KOBİ'ler toplamı 274.391 1.489.532 99.7 69.7250+ 1.028 649.344 0.4 30.3Toplam 275.419 2.138.876 100 100 Kaynak: DİE, 2002 GSİS (Kasım/2005) guras@milliyet.com.tr İmalat sanayii işletmelerinin büyük grupları ve çalışanların dağılımı