Antakya'da merkeze 9 km uzaklıkta Helenistik ve Roma döneminden kalma "Daphne" kentinde eski dönemlerde büyük bir medeniyet varmış ve olimpiyatlar düzenlenirmiş.Selevkos ve Nikator tarafından imar edilen, şelaleleriyle ünlü bu kent şimdilerde "Harbiye" diye anılıyor.Antakya'nın mesire yeri olmuş. Çok sayıda gazino yapılmış. Bir özelliği de yol boyu sıralanan ve ipek kumaş satan mağazalar.Hatay'da, Harbiye ve Samandağı yörelerinde eskiden bu yana çok sayıda dut ağacı varmış. Ve de burada yaşayanlar dut ağacı yaprakları üzerinde ipekböceği besler, ipek kozası üretirlermiş. Zamanla ipek kozası üretimi gerilemiş. 1990'lı yıllarda 30 bin tona düşmüş. Bursa'da artık ipekçiliğin kalmadığını görerek üzülmüştüm. Antakya'da ipek dokuma satan mağazaların bulunduğunu görünce, "Bunlar Çin ipeği mi?" diye sordum. "Hayır" dediler... "Az da olsa koza buluyoruz. Kendi ipek ipliğimizi yapıyor, kendimiz ipek dokuyoruz..." Refik Büyükaşık ve Mete Büyükaşık kardeşlerden öğrendiğime göre, 2003 yılında Hatay'da sadece 2.277 kg, 2004 yılında 2.440 kg koza üretilmiş.Bana verilen bilgiye göre, 2.440 kg kozadan 400 kg iplik üretilir ve bu miktar iplik ile de 4.000 metre ipek kumaş dokunurmuş.Harbiye'de Refik İplikçi'de konuştuğum kişiler, kendi ipliklerini kendilerinin yaptıklarını, Çin ipliği kullanmadıklarını, kendi iplikleriyle ipek kumaşı da kendilerinin dokuduğunu anlattılar. Hatay'da en büyük ipek iplik ve ipekli el dokuması üreticisi Refik İpekçilik. Refik İpekçilik yanında Hatay'da Yılmaz İpekçilik, Samandağı'nda Mehmet Eralp ve Şerif Eralp, ipek üretimi ve ipekli dokuma işi yapan diğer üç firma.Kozabirlik, 2004 yılında bütün Türkiye'den 145 ton yaş koza toplamış. Örneğin Diyarbakır'dan 35 ton, Bilecik'ten 31 ton, Antalya'dan 29 ton yaş koza satın alınmış.Kozabirlik, üreticiye parasız kutu içinde tohum (yumurta) dağıtıyormuş. Her kutuda 20 bin tohum varmış. Kozabirlik, geçen yıl yaş kozanın kilosunu 10 milyon liradan toplamış. 6 kg yaş kozadan 1 kg iplik elde edilirmiş.80-100 cm eninde el dokuması ipek kumaşların fiyatları şimdilerde 15-35 YTL arasındaymış. Yılda 400 kg iplik Bursa'da konuştuğum eski ipek iplikçileriyle eski dokumacılar, Çin rekabeti karşısında iplik üretilmediğini, ipek kumaş dokuyan tezgâhların ise kapandığını bana anlatmışlardı. Bursa'da şimdilerde ipeği sadece fabrikalar (dokuma sanayii) değerlendiriyor.Hataylılara önemli bir sorumluluk düşüyor. Mademki Bursa, Çin ipeği karşısında pes etti. Ek dokuma tezgâhları kapandı. İpekli dokuma fabrikasyon oldu. Hiç olmazsa Hatay'da ipekçilik yaşamalı. Hatay ipeği ile Çin ipek ipliği ve ipek dokuması arasındaki çizgi mutlaka korunmalı.Bilinçli tüketici, fiyat farkını göze alarak Hatay ipeğiyle yapılmış dokumaları mutlaka tercih edecektir. guras@milliyet.com.tr İpekçilik yaşamalı
