Olayların içinden Bankalar yurtdışına yapılan 50 bin doların üzerindeki para transferlerini 30 gün içinde Hazine'nin bağlı bulunduğu bakanlığın belirleyeceği mercilere bildirmek zorundaydı. Bu zorunluluk kalktı. Açık anlatımıyla, yurtdışına bankalar aracılığıyla sınırsız miktarda döviz çıkarmak serbestti ama, bankalar yurtdışına çıkarılan döviz 50 bin doları aşarsa, kimin nereye ne kadar döviz gönderdiğini bakanlığın belirleyeceği bir yere bildiriyordu. Bundan sonra böyle bir bildirim zorunluluğu yok. Kayıtsız kuyutsuz dışarıya döviz gönderilebilecek. İhracatçılar ihraç malları karşılığı elde ettikleri dövizi 180 gün içinde yurda getirmek ve bir bankaya satmak zorundaydılar. Bu dövizler döviz alım belgesiyle Türk lirasına dö-nüştürülüyordu. Bu zorunluluk kalktı. İhracatçılar dövizlerini isterlerse, istedikleri zaman Türkiye'ye getirecek. Veya isterlerse yurtdışında bırakabilecek. Paramızın değeri hâlâ kararnameyle korunur. Bu kararnamenin adı da "Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararı"dır. Bu kararda değişiklik yapılarak döviz işlemlerindeki sınırlamaların bazıları kaldırıldı. Türkiye'de yerleşikler, yurtdışında döviz alımı ve satımına yetkili kuruluşlardan döviz satın alabilecek veya satabilecek. Türkiye'de yerleşikler, yurtdışında işlem gören hisse senetlerini, bonoları, her türlü türev araçlarını, madene dayalı vadeli işlem sözleşmelerini alıp satabilecek. Bunlar için dışarıya döviz serbestçe çıkarabilecek. Açık anlatımıyla, Türklerin de "şimdilerde dalgalanan ve büyük riskler ortaya çıkaran" türev piyasalarına oyuncu olarak girmelerinin kapısı açılmış durumda. Bu değişiklikler için yapılan çalışmalar biliniyor, izleniyordu. Beklenen, bu kararnameyle bankaların yurtiçinde Türklere döviz kredisi açmalarına imkân tanınmasıydı. Daha önce getirilen kısıtlamalar nedeniyle bankalarımız sadece döviz geliri olanlara döviz kredisi kullandırabiliyor. İhracatçılar memnun Bu sınırlama Türk bankaları için önemli bir haksız rekabet sorunu yaratıyor. Türk bankalarından döviz kredisi alamayanlar, yabancı bankalar aracılığıyla yurtdışından döviz kredisi elde ediyor. Veya Türk bankaları yurtdışındaki şubeleri veya yurtdışında kurdukları bankalar yoluyla Türk müşterilerine döviz kredisi kullandırıyor. Türk özel sektörünün dış kredi borcunun 70 milyar dolarlarda dolaşmasının önemli bir nedeni de kararnamenin bankalara getirdiği döviz kredisi açma kısıtlaması. Dün yayımlanan kararname bu kısıtlamayı kaldırmadı. Yurtdışında yerleşik kişilere döviz ve Türk lirası kredisi açabilen bankalar yurtiçinde yerleşiklere kredi veremeyecek.Kararname değişikliğinden (1) İhracatçılar pek memnun olacak. Çünkü döviz gelirlerini yurda getirme ve kullanma konusundaki sınırlamalardan kurtuldular. (2) Türev piyasaları, vadeli işlemler, opsiyon gibi riskli finansal araçlarda getirilen serbestlik, bu konulara yabancı olanların riskli işlemlere yönelmesini kolaylaştırabilecek. (3) Yurtdışına gönderilen dövizlerde 50 bin doları aşan transferlerdeki beyan mükellefiyetinin kaldırılması, "kara para" trafiğini kolaylaştıracak. Yabancı ülkeler bu konuda çok hassas davranıyor. Kayıtdışılık Türk bankalarına ve Türk banka sistemine güveni sarsabilir. guras@milliyet.com.tr Bankalar döviz kredisi veremiyor
