Kira geliri olan bu ay beyanname ve vergi verecek

Yıllık konut kira geliri toplamı 950 milyon lirayı, işyeri kira geliri toplamı 6 milyar 650 milyon lirayı aşanlar, ocak ayı içinde vergi beyannamesi verecek ve verginin üçte birini ödeyecek.
Ben vergi uzmanı değilim ama Emlak Vergisi ile kira vergisi çok sayıda okuyucumu ilgilendirdiğinden devamlı sorgu sual geliyor... Ben de neyin ne olduğunu, uzmanından Sezgin Özcan dostumdan öğrenip sayın okuyucularıma bilgi veriyorum.
İşyerinde 6 milyar 650 milyon lira tutarındaki istisnanın hesabında mülk sahibi sadece kiracıdan aldığı net kira bedelini toplamayacak. Buna kiracının her ay ödemek zorunda olduğu vergiyi (yüzde 20 vergi, yüzde 10 fon payı, toplamı olan yüzde 22 stopaj tutarını) ekleyecek.

Beyanname ve vergi bu ay verilecek
Konutlarını çocuklarına, anne ve babalarına, kardeşlerine, büyükanne ve büyükbabalarına kirasız tahsis edenlerin beyanname ve vergi yükümlülüğü yok. Ama bunlar dışında herhangi birini konutlarında bedelsiz bile oturtsalar beyanname vermek ve de Emlak Vergisi için belirttikleri değerin yüzde 5’ini emsal kira olarak beyannameye yazarak vergi ödemek zorundalar.
Konut dışındaki (büro, dükkan, depo gibi) gayrimenkullerini (kime olur ise olsun) bedelsiz tahsis edenler (isterse çocuklarına tahsis etsinler) beyanname verecekler ve emsal kira bedeli üzerinden vergi ödeyecekler.
Sadece kira geliri olanlar, beyannameyi ve verginin ilk taksitini ocak ayı sonuna kadar verecekler. Başkaca gelirleri nedeniyle Gelir Vergisi ödemek zorunda olanlar ise, kira gelirlerini de Gelir Vergisi beyannamesine ekleyecekleri için beyannameyi ve verginin ilk taksitini mart ayında verecekler.
Beyanname mülk sahiplerinin ikametgahlarının bulunduğu, bağlı oldukları vergi dairesine verilecek.

Ödenen kira alınan kiradan indirilebiliyor
İşeri kira vergisi ile ilgili akıl karıştıracak bir özel durum var. 2002 yılında 6 milyar 650 milyon liradan 25 milyar 840 milyon liraya kadar, üzerinden vergi kesintisi yapılmış işyeri kira geliri elde edenler, beyanname verecek ama (her ay kira bedelinin yüzde 22’si oranında ödenen vergi stopajına ek olarak) vergi ödemeyecekleri gibi, vergi iadesi bile alabilecekler. (Bu uzun anlatım isteyen özel bir durum. Şimdilik bu kadar bilgi yeter.)
Kira geliri elde edenler elde ettikleri kira tutarından götürü veya gerçek gider adı altında indirim yapma hakkına sahipler. Konutlarda götürü gider indirimini seçenler, kira gelirinden önce istisna tutarını (950 milyon lirayı) düştükten sonra kalan kira tutarının yüzde 25’ini "götürü gider" olarak kira gelirinden indirebilirler.
Sahip olduğu konut veya konutları kiraya vererek kendi başka bir konutta kira ile oturanlar gerçek gider indirimini kabul ettiklerinde, ödedikleri kirayı aldıkları kiradan düşme hakkına sahip olurlar.
Gelelim kira geliri nedeniyle ödenecek verginin miktarına. Kira gelirinden hem vergi ödeniyor hem de verginin yüzde 10’u oranında fon payı ödeniyor. Örneğin vergi yüzde 20 ise fon payı ile toplam ödeme yüzde 22 oluyor.

Herkes kendi vergisini hesaplayabilmeli
İlk 3 milyar 800 milyon liralık gelirde vergi yüzde 20. Bunun üstüne eklenecek 5 milyar 700 bin liranın vergisi yüzde 25.
Onun üzerine eklenecek 9 milyon 500 milyon lira için vergi oranı yüzde 30, onun üzerine eklenecek 28 milyon 500 bin liralık dilimin vergi oranı yüzde 35, onun üzerine eklenecek 47 milyar 500 milyon liranın yüzde 40, 95 milyar lirayı aşan bölümlerin vergisi ise yüzde 45 oluyor.
Ben bunları Sezgin Özcan’dan öğrenerek, anlatıncaya kadar çok zorlandım. Halbuki bu tür vergiler her kesimden, her yaştan halkı ilgilendiren vergiler. Çok basit olmalı ki, Ayşe Hanım Teyzem, Ali Rıza Bey Amcam kendi beyannamelerini kolayca doldurarak vergi oranlarını hesaplayabilmeli.
Son bir açıklama: Kira gelirleri üç taksitte ödeniyor. Birinci taksit ocak, ikinci taksit nisan, üçüncü taksit temmuz ayında ödenecek.