Moraller çok bozuk
Tüketici güven endeksi şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 4.3 azalarak son dört yılın en düşük değeri olan 69.2’ye geriledi.
Endeks en son 2010 yılının Şubat ayında 70.0 çizgisinin altına inmişti.
Halkımızın moralinin iyice bozulmuş durumda olduğu anlaşılıyor.
Halkımızın moralinin bozulması her bakımdan önemli ama, ekonomi bakımından çok çok önemli. Çünkü ekonomi denilen çarkı döndüren insan. Ve de insanların yaşadıkları güne güveni, gelecek hakkındaki bekleyişleridir.
Mutsuzluk güveni etkiler...
İnsanlar mutsuz ise, güvenlerini yitirirler ise, yarınlar için bekleyişleri kötüleşir ise, içlerine kapanırlar.
Tüketici parası var ise harcamaz. Üretici yatırımını, üretimini keser. İşçi almaz. İşçi çıkarmaya başlar.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarından hesaplanan Tüketici Güven Endeksi’ni oluşturmak için TÜİK tarafından her ay Tüketici Eğilim Anketi ile tüketicilerin (1) kişisel mali durumlarına ve genel ekonomiye ilişkin mevcut dönem değerlendirmeleri ile (2) gelecek dönem beklentileri ölçülüyor ve (3) yakın gelecekte yapılması planlanan harcamalarına ve tasarruflarına ilişkin eğilimleri belirleniyor.
Halkın beklentisi çok önemli
* Tüketicilerin kişisel mali durum hakkındaki bekleyişlerini belirlemek için: Tüketicinin, geçen 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu, gelecek 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu ile ilgili beklentisi, hanesi için mali durum değerlendirmesi, gelecek 3 aylık dönemde borç kullanma ihtimali soruluyor.
* Tüketicinin genel ekonomiye ilişkin bekleyişlerini belirlemek için: Tüketicinin geçen 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin değerlendirmesi, gelecek 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentisi, Türkiye’de gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı değerlendirmesi, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğuna ilişkin düşüncesi gibi tespitler yapılıyor.
* Tüketicinin harcama ve tasarruf eğilimlerini belirlemek için: Tüketicinin, gelecek 3 aylık dönemde yarı-dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali ve gelecek 12 aylık dönemde konut tamiratı için para harcama ihtimali gibi durumlar araştırılıyor.
12 aylık dönem için ‘kötümserlik’ arttı
Şubat ayı belirlemelerine göre;
1) Halkımızın tasarruf etme olasılığı yüzde 15.8 azaldı:
Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre yüzde 15.8 oranında azaldı. Bu ise tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruflarının düşeceğini gösteriyor.
2) Genel ekonomik durum beklentisi yüzde 3.9 kötüleşti:
Genel ekonomik durum beklentisi endeksi ocak ayına göre yüzde 3.9 oranında azaldı. Bu ise tüketicinin gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha kötü olacağına inanmaya başladığını gösteriyor.
3) İşsiz sayısının artacağı konusundaki beklentilerin oranı yüzde 2.8 yükseldi:
Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısının artacağı konusundaki beklentilerde yüzde 2.8 artış var.
4) Hanelerin maddi durumuna ait beklentilerde yüzde 2.7 azalma var:
Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 2.7 oranında azaldı. Halkımız, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olamayacağını düşünüyor.
Güven dibe vurdu alımlar ertelendi...
Tüketici güven endeksi geçen dönemde belli aylarda arttı, belli aylarda azaldı.
2014 yılı Haziran ayında yüzde 1.6 gerilemişti. Temmuzda yükseldi. Ağustosta 1.6 oranında, eylülde 6.6 oranında geriledi. Ekim, kasımda güven arttı derken, aralıkta birden yüzde 3.3 gerileme görüldü. Gerileme ocakta 3.5 ve şubatta 4.3 olarak devam etti.
Şubatta endeksin aylık olarak yüzde 4.3 azalması önemli ama daha da önemlisi bu azalma sonucu “Tüketici Güven Endeksi”nin 69.2’ye gerilemesi.
Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketicinin güven kaybettiğini gösteriyor.
2014 yılı Şubat ayında, bir ay önceki (Ocak 2014’teki) duruma göre, halkımızın gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimalinde yüzde 17.1 oranında, otomobil satın alma ihtimalinde yüzde 24.3 oranında, tasarruf edebilme ihtimalinde yüzde 15.8 oranında gerileme görülüyor. Bunlar ise bir ayda güvenin ne ölçüde düştüğünü çarpıcı olarak ortaya koyan göstergeler.
