Hafta sonu Sayın Cumhurbaşkanı’nın Başkan Putin ile görüşmek için beraberindeki 8 bakanla yaptığı Moskova ziyaretinde 8 anlaşma (protokol) imzalandı.
Rusya ile ticari ilişkilerimizdeki tıkanıklığın giderilmesi ekonomimiz için çok önemli.
Rus hükümeti, uçak krizi sonrası, ihracatımıza, Türklerin Rusya’daki faaliyetlerine engeller koydu. Ruslar tatil için Türkiye’ye gelmiyor. Rus hükümetinin engellemeleri ekonomik bakımdan büyük zararlara yol açtı, açıyor.
Yaş meyve ve sebze ihracatı geliri son 3 yılda 940 milyon dolardan 330 milyon dolara geriledi.
Tüm ihracat gelirindeki gerileme daha büyük. Rusya’ya toplam ihracatımız 5.9 milyar dolardan 1.7 milyar dolara düştü.
İhracat geliri yanında turizmdeki gerileme dikkatlerden kaçıyor. Üç yıl önce Türkiye’ye 4.4 milyon Rus turist gelirken, geçen yıl 866 bin Rus turist geldi.
Turizmde sorun var
Rus turistlerin turizm gelirine katkısı (yaklaşık olarak) 2.9 milyar dolardan 550 bin dolara geriledi.
Türklerin Rusya’daki ekonomik faaliyetlerine kısıtlamalar getirildi.
Büyük Türk sermaye gruplarının Rusya’da 8 milyar dolarlık doğrudan yatırımı var.
5 milyon doların üstünde yatırımı olan Türk şirketlerinin sayısı 500’ün üstünde
Rusya’da 3 bin dolayında Türk şirketi faaliyet gösteriyor.
Sovyet Rusya’nın yıkılmasından bu yana geçen sürede Türk müteahhitler Rusya’da 37 milyar dolara yaklaşan projeyi tamamlayıp, teslim ettiler. Ticaret şirketlerimiz, müteahhitler eskisi gibi iş yapamıyorlar.
Kısa dönemde çözümüne çalışılan sorunlarımız bunlar.
Yaş meyve ve sebze ticaretindeki yasakların kaldırılması bekleniyor.
Rusya Başbakanı Medvedev’in hafta sonu imzaladığı kararnameyle, Türkiye’den taze veya dondurulmuş soğan karnabahar, brokoli ve karanfil çiçeğinin ithalatına izin verildi. En büyük ihraç kalemi olan domates ve yaş üzümde ise yasak devam ediyor.
n Rusya’ya toplam ihracatımız 2013 yılında 6.9 milyar dolar, 2014 yılında 5.9 milyar dolar, 2015 yılında 3.5 milyar dolar, 2016 yılında 1.7 milyar dolar oldu.
Domates satamıyoruz
2016 yılında Rusya’ya toplam 1.7 milyar dolarlık ihracatın 331 milyon dolarlık kısmı yaş meyve ve sebze ihracat geliri.
Toplam yaş meyve ve sebze ihracatının (normal yıllarda) yüzde 40’a yakınını Rusya’ya yapıyorduk. Onun için Rusya pazarı önemli.
Rusya’ya yaş meyve ve sebze ihracat geliri 2014 yılında 940 milyon dolar, 2015 yılında 875 milyon dolarken, 2016 yılında yüzde 62 azalarak 331 milyar dolara geriledi.
Toplam ihracat geliri içinde yaş meyve ve sebze ihracat gelirinde bir yılda 550 milyon dolar azalma önemli değildir ama ihracata yönelmiş yaş meyve ve sebze sektöründe yıllık ihracatın yüzde 62 azalması, ihracat gelirinin 550 milyon dolar azalması, önemli ölçüde sorun yaratıyor.
Hükümetler sorunların çözümüne iyi niyetle yaklaşıyorlar ama (1) Sorunların bazılarında çözüm gecikiyor, (2) Sorunlar çözülse bile ekonomik ilişkilerde eski çizgiye (eski rakamlara) ulaşmak emek ve zaman istiyor.
