Şerefnur Hanım 11 yıldır "enginar piçi" dağıtıyor

Şerefnur Özen, yemyeşil gözleri ile dünyaya gülerek bakan, sarışın güzel bir genç hanım. Türkiye'nin ilk ve tek "enginar doktoru". Akhisarlı. Ege Üniversitesi'nin Ziraat Fakültesi'ni bitirince hocası Prof. Beniyar Eser'in yönlendirmesi ile "yüksek lisans"da "enginar bitkisi"ne yönelmiş. Sonra doktorasını da "enginar" üzerine yapmış. 1988 yılından bu yana tam 11 yıldır Ziraat Fakültesi'nin İzmir Mordoğan'daki 430 dönümlü Deneme ve Uygulama Merkezi'nde, kendine ayrılan 7 dönüm toprakta enginar araştırmalarını sürdürüyor.
Şerefnur Özen, enginar yetiştirmek isteyen çiftçiye her yıl binlerle "piç" dağıtıyor. Çünkü enginar piçten çoğalıyor. Enginar, gövdesi toprağın altında beş - altı yıl yaşayan bir bahçe bitkisi. Tohum ile değil, kök çevresindeki taze sürgünlerle çoğalıyor. Mevsiminde bu dip sürgünler ayrılıp istenilen yere dikiliyor. Bu dip sürgünlere "enginar piçi" adı veriliyor.
Şerefnur Özen'den öğrendiğime göre dünyada 115 çeşitli enginar var. Fakat bunun 14 çeşidi çokça yetiştiriliyor. Bizim bildiğimiz, bayrampaşa veya sakız enginar adı ile anılan "kocaman kelleli enginar." Bu koca kelleli enginarın yüzde 88'i İzmir Karaburun, Çeşme, Seferihisar ve Aydın yörelerinde, yüzde 10 kadarı da Bayrampaşa'da ekilip dikiliyor. Şimdilerde bizde de dış pazarda yaygın talebi olan küçük kelleli "enginar kalbi" türü enginar yetiştirilmeye başlandı. Enginar bitkisi haziran - kasım ayları arasında 4 ay dinleniyor. Kalan 8 ay ürün veriyor. Bir bitki bir mevsim 20 baş, enginar çıkarıyor. Bir dönüm topraktan bir mevsimde 1 ton enginar elde ediliyor.
Enginarın hücre yenileme özelliği var. C vitamini yüksek. Karaciğer hastalıklarının iyileşmesine yardımcı oluyor.
Bu özellikleri ve tadının güzelliği nedeniyle dünyada her yıl 1.1 milyon ton enginar üretilip satılıyor. Yarısı İtalya'da, çok kısmı İspanya ve Fransa'da yetiştiriliyor.
Şerefnur Özen, ihtisasını Fransa'nın Avignyon kentindeki araştırma enstitüsünde enginar uzmanı Claude Pecaust'un yanında yapmış.
Mordoğan'da Deneme ve Uygulama Merkezi'nde 11 yıldır enginar üzerinde araştırmalarını sürdürüp, çok sayıda buluş gerçekleştirmiş.
En önemli buluşu bitkinin uyanmasındaki gecikmeleri önleyen buluşu. Enginarda da "bir var yılı"ndan sonra, bazı kökler geç uyanıp "yok yılı" yaşatıyor. Bazı kökler kasımda uyanacak yerde gecikir de çiçek vermede nisan veya mayısı bekler ise, üretici büyük kayba uğruyor. Bir kökten 20 baş enginar alacak yerde 2 veya 3 baş enginar alıyor. Kasımda çıkacak enginarın tanesini 500 bin liradan satacak yerde, nisandaki enginarı 100 bin liradan zor satıyor. İşte Şerefnur Hanım genetik kromozon sayıları ve beslenme tekniği ile oynayarak, bütün köklerin erken uyanıp, hep birlikte kasım ayından başlayarak enginar vermelerini sağlamış. Bu buluşu ile ödül almış. Bu yıl İtalya'da yapılacak enginar kongresine 4 ayrı buluşu ile katılıyor.
Ben, Şerefnur Özen'den çok etkilendim. Gencecik güzel bir hanım. Cıvıl cıvıl anlatıyor. Neyi? Sadece enginarı... Enginar onun hayatı olmuş. Enginar ile yatıp, enginar ile kalkıyor.
Türkiye'de neler oluyor? Hafta sonları gazeteler manken hanımların fotoğrafını yayımlıyor. Hangi hanımın hangi beyle "güzel bir beraberlik" yaşadığını, hangi hanımın hangi beye devrolduğunu, hangi hanımın neler takıp takıştırdığını yazıyor. Ama Türkiye'de o manken hanımlardan başka hanımlar olduğunu kimse bilmiyor. O hanımların neler yaptığını kimse duymuyor. Kimbilir Şerefnur Özen gibi daha nice genç hanım Türkiye'de, dünya çapında işler beceriyor... Ben bunlardan birini tanıdığım, yaptıklarını sayın okuyucularıma duyurabildiğim için mutluyum.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr