Tulumbacılıktan itfaiyeye, itfaiyeden tulumbacılığa

İstanbul Büyükşehir Belediyesi itfaiye hizmetlerin özelleştiriyor. Açılan ihaleyi itfaiye konusunda hiçbir ilgisi, bilgisi, deneyimi olmayan bir sermaye ortaklığı kazandı.
Bu sermaye ortaklığı (çok tabii olarak) hizmet amacıyla değil kâr amacıyla tulumbacı takımı kuracak. Tulumbacı takımına (asgari ücretle) alınacak ve de itfaiyecilik konusunda hiçbir bilgi ve deneyimi olmayan (geçici) personel, bundan sonra İstanbul’da çıkan yangınları söndürecek.
Rahmetli annemin bir deyimi vardı: ”Deveye boynun eğri demişler. Deve boynunu biraz daha bükerek cevaplamış: Nerem doğru ki...”
İstanbul Şehreminliği (Belediye Başkanlığı) 141 yıl önce yangın söndürme sorumluluğunu tulumbacıların elinden alarak belediyenin görevi haline getirmişti. Şimdilerde görülen o ki İstanbul Büyükşehir Belediyemiz yangın söndürme işini tekrar tulumbacılara devretmek istiyor.
Kitaplarda okuduğumuza göre, tulumba sandığının olmadığı yıllarda İstanbul’da yangınlar, çeşmelerden, kuyulardan ve yangın için evlerde bulundurulan büyük fıçılardaki sular kovalarla taşınarak söndürülmeye çalışılırmış.

Yangın sandığının keşfi
Davut Ağa unvanıyla ün yapan bir Fransız, yangın sandığını (tulumbalı yangın söndürme aletini) keşfedince, İstanbul’da her mahallede tulumbacı takımları kurulmuş.
Tulumbacı takımları yangınları bazen zevk için bazen de para karşılığı söndürmeye çalışırmış.
Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa İstanbul’da Yeniçeri Ağalığı’na bağlı Yangın Tulumbaları Ocağı’nı oluşturmuş ama 1826 yılında 2. Mahmut tarafından Yeniçeri Ocağı kaldırılınca tulumbacılar da dağılmış. Daha sonra Âsâkir-i Mansure-i Muhammediye ordusu içinde bir itfaiye taburu teşkil edilmiş.

İtfaiye kurmak belediyelerin işi
1868 yılında ise İstanbul’da Şehremaneti Belediye Dairesi kurulunca, tulumbacı takımlarını örgütlemek ve görev ve sorumluluklarını belirlemek belediyenin sorunluğu haline gelmiş.
Tulumbacı takımları belediye bünyesinde görev yapmaya başlamış. O zamanlar bu takımların çoğunu mahalle esnafları oluşturuyormuş.
Derleyebildiğim bilgilere göre, İstanbul’da itfaiye teşkilatının 71 semt istasyonunda 576 aracı ve 4.887 (Eylül 2009 rakamı) personeli var. 2008 yılında 35.934 doğru yangın ihbarı alınmış. Demek ki günde yaklaşık 100 dolayında gerçek yangın ihbarına cevap veriliyor.

Sendikalaşma arayışı
İtfaiyeye ne tür personel alınıyor? Bulabildiğim bilgilere göre, İstanbul İtfaiyesi’ne en son 2007 yılında sınavla 400 itfaiye eri alınmış. Alınan itfaiye erleri 6 ile 10’uncu derece memur kadrolarına yerleştirilmiş. 232’si lise ve meslek okulu mezunları, kalanların tamamı üniversite mezunları arasından seçilmiş.
Bundan 4 yıl önce itfaiye personelinin 898’i belediyenin bir kuruluşu olan Bimtaş bünyesinde sözleşmeli personel olarak çalıştırılmaya başlanmış. Anlaşıldığı kadarıyla aylık 1.100-1.400 TL ücretle çalışanlar sendikalaşma arayışına girince, bu yıl yeni bir ihale açılmış.

Batı’da polisten sonra gelir
Batı ülkelerinde itfaiye teşkilatları ordu ve polis teşkilatından sonra üçüncü sırada yer alan “rütbeli” kuruluşlardır. İtfaiyeye personel er olarak girer, başarısına göre rütbesi yükselir. İtfaiyecilik belli eğitime dayalı, yetenek ve denetim isteyen bir kamu hizmetidir.
Olan olmuş... İhale bitmiş... Bizim yazdıklarımız nasıl olsa hiçbir işe yaramayacak... Olan biteni okuyucularımız belki merak eder diyerek, bilgi vermek için yazıyoruz. İşte o kadar.